رماتیسم مفصلی در سالمندان شایع‌تر از سایر گروه‌های سنی است. البته نمی‌توانی این عارضه را صرفا مختص به افراد سالخورده دانست. همان‌طور که از نام این عارضه برمی‌آید، به‌طور مستقیم با مفاصل بخش‌های مختلف بدن سروکار دارد. علائم و عوارض این بیماری با توجه به شرایط جسمی افراد متفاوت است. تجربه نشان می‌دهد که افراد مسن درگیر رماتیسم مفصلی با مشکلات جدی‌تری دست و پنجه نرم می‌کنند و نیاز به‌مراقبت‌های ویژه دارند. در این مطلب قصد داریم به بررسی پیدا و پنهان رماتیسم مفصلی در افراد سالخورده بپردازیم. دعوت می‌کنیم تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
آنچه در این مقاله می‌خوانید
رماتیسم مفصلی چیست؟
آرتریت روماتوئید با نام کامل انگلیسی Elderly onset rheumatoid arthritis، بیماری است که تحت عنوان رماتیسم مفصلی در سالمندان شناخته می‌شود. این عارضه اغلب در افراد مسن ظاهر می‌شود. آرتریت روماتوئید در ردیف بیماریهای خود ایمنی به‌شمار می‌رود. این دسته از بیماری‌ها در اثر اختلال در عملکرد بخش‌های خاصی از بدن بروز پیدا می‌کنند. به‌عنوان مثال رماتیسم مفصلی، به‌علت حمله سیستم ایمنی بدن به سلول‌های ناحیه مفاصل رخ می‌دهد.
بنابراین اولین نکته‌ای که در خصوص رماتیسم مفصلی در افراد مسن باید مد نظر قرار دهید، این است که بروز عارضه به‌هیچ عنوان ارتباطی با ساییدگی یا تحلیل مفاصل در بدن ندارد. بلکه سیستم ایمنی بدن در تشخیص سلول‌های مزاحم مرتکب اشتباه می‌شود و سلول‌های مفاصل را مورد حمله قرار می‌دهد. در پی این اتفاق شاهد درد، التهاب و سفتی مفاصل خواهید بود.
چرا سالمندان به رماتیسم مفصلی مبتلا می‌شوند؟
آرتریت روماتوئید بیماری مختص به سالمندان نیست. در بین جوانان نیز مواردی از ابتلا به این عارضه مشاهده می‌شود؛ اما تحقیقات پزشکی نشان می‌دهند که احتمال ابتلا به رماتیسم مفصلی با بالا رفتن سن، افزایش پیدا می‌کند. معمولا با عبور از مرز ۶۰ سالگی احتمال دچار شدن به این عارض در سالمندان به‌صورت تصاعدی بالا می‌رود. به‌همین دلیل باید ملاحظات ویژه‌ای را برای آن دوره سنی در نظر بگیرید.
اختلال در عملکرد سیستم ایمنی به‌شکل‌های گوناگونی بروز پیدا می‌کند. در سالمندان به دلیل ضعف در ناحیه مفاصل، آسیب‌پذیری آن‌ها به‌مراتب بیشتر است. در نتیجه احتمال ابتلا به بیماری آرتریت روماتوئید افزایش پیدا می‌کند.
بیماری زونا نیز به دلیل ضعف اختلال سیستم ایمنی در دوران سالمندی رخ می‌دهد.
علائم رماتیسم مفصلی در سالمندان
رماتیسم مفصلی در سالمندان، دو تفاوت جدی با دوره جوانی دارد که عبارت‌اند از:
- علائم بیماری با سرعت بیشتری ظاهر می‌شوند.
- حملات سیستم ایمنی به مفاصل اصلی و بزرگ‌تر در بدن اتفاق می‌افتد.
نکته مهم دیگری که باید توجه داشته باشید این است که معمولا مردان در مقایسه با زنان، دو برابر بیشتر به این بیماری مبتلا می‌شود. آرتریت روماتوئید می‌تواند تمام مفاصل بدن را درگیر کند؛ اما مفاصل زانو و شانه در افراد مسن بیش از سایرین در معرض آسیب قرار می‌گیرند. در همین راستا از جمله مهم‌ترین علائم بروز بیماری رماتیسم مفصلی در افراد سالخورده عبارت‌اند از:
- احساس درد در ناحیه مفاصل
- سفت و سخت شدن حرکت مفاصل
- احساس خستگی جسمانی
- درد عضلانی
- تب کردن
- بی‌حالی
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن
زانو درد در سالمندان از جمله عارضه‌های بسیار مهمی محسوب می‌شود که باید حتماً در اسرع وقت نسبت به تشخیص و رفع آن اقدام کرد.
نحوه تشخیص بیماری رماتیسم مفصلی در افراد مسن
تست‌های تشخیص بیماری رماتیسم مفصلی در سالمندان و سایر افراد یکسان هستند. با علائم این بیماری آشنا شدید. پیچیدگی ماجرا از این قرار است که علائم فوق می‌توانند نشانه بیماریهای دیگری نیز باشند. به‌همین دلیل شناسایی آرتریت روماتوئید به‌هیچ عنوان کار ساده‌ای نیست. از آن گذشته اهمیت تشخیص سریع بیماری بسیار زیاد است. شناسایی زودهنگام به درمان راحت‌تر رماتیسم مفصلی کمک می‌کند.
در ابتدا معمولا محل مفاصل اصلی بدن توسط یک پزشک عمومی ارزیابی می‌شود. در صورتی که پزشک تشخیص تورم در ناحیه مفاصل دهد، برای ارزیابی‌های بیشتر افراد را به متخصص روماتولوژیست ارجاع می‌دهد. هیچ آزمایش خونی را نمی‌توان پیدا کرد که به‌تنهایی نشان‌دهنده روماتیسم مفصلی باشد. در کنار آزمایش خون، چند آزمایش دیگر به پزشک متخصص کمک می‌کند تا به تشخیص نهایی دست پیدا کند. این آزمایش‌ها عبارت‌اند از:
- آزمایش سرعت رسوب گلبول قرمز
- آزمایش پروتئین واکنشی یا فعال C
- آزمایش شمارش کامل خون
- آزمایش فاکتور روماتوئید
- آزمایش آنتی بادی ضد CCP
تصویربرداری نیز برای بررسی دقیق‌تر وضعیت مفاصل از سوی برخی پزشکان متخصص تجویز می‌شود. همچنین این تصاویر برای زیر نظر گرفتن روند پیشرفت بیماری و بررسی نتایج روش‌های درمان نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. MRI اصلی‌ترین گزینه برای تصویربرداری از مفاصل به‌شمار می‌رود؛ هرچند که در مواقعی از سونوگرافی اسکلتی عضلانی نیز استفاده می‌شود.
آزمایش چکاپ مخصوص سالمندان شامل چه مواردی می‌شود؟
عوارض رماتیسم مفصلی در سالمندان
روماتیسم مفصلی در سالمندان بیماری تهاجمی به شمار می‌رود. به‌طوری که خیلی زود پیشرفت کرده و علاوه بر مفاصل سلامت سایر بخش‌های بدن را نیز به مخاطره می‌اندازد. در همین راستا از جمله مهم‌ترین عوارض عدم درمان به‌موقع بیماری آرتریت روماتوئید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خشکی یا التهاب چشم
- حساسیت چشم در برابر نور
- اختلال در بینایی
- خشکی دهان
- التهاب در ناحیه لثه‌ها
- التهاب و زخم در ریه‌ها
- التهاب رگ‌های خونی
- اختلال اعصاب
- افت تعداد گلبول‌های قرمز خون
- تپش قلب
عواملی که خطر پوکی استخوان در سالمندان را افزایش می‌دهند را بشناسید.
روش‌های درمانی روماتیسم مفصلی در سالمندان
درمان رماتیسم در سالمندان نسبت جوان‌ها سخت‌تر است و نیاز به صرف زمان بیشتری دارد. در بسیاری از مواقع سالمندان به بیماریهای دیگری نیز مبتلا هستند و داروهای خاصی مصرف می‌کنند. این موضوع کار درمان آن‌ها را سخت‌تر می‌کند. نکته مهمی که باید بدانید آن است که آرتریت روماتوئید درمان قطعی ندارد؛ بلکه روش‌های درمانی کمک می‌کند تا علائم بیماری کنترل شوند و سرعت پیشرفت بیماری به حداقل برسد.
معمولا داروهایی مانند متوترکسات (methotrexate)، لفلونوماید (leflunomide)، هیدروکسی کلروکین (hydroxychloroquine) و سولفاسالازین (sulfasalazine) برای افراد مبتلا به رماتیسم مفصلی تجویز می‌شود. این داروها جلوی آزاد شدن مواد شیمیایی سیستم ایمنی بدن هنگام حمله به سلول‌های مفاصل را می‌گیرند. معمولا پزشک متخصص در گذر زمان نتایج مصرف داروهای مختلف را روی بیمار ارزیابی می‌کند. به‌این ترتیب موثرترین داروها را برای کنترل بیماری تجویز می‌کند.
مراقبت از سالمند مبتلا به رماتیسم
سالمندان مبتلا به رماتیسم مفصلی، بیش از آنکه نیاز به درمان داشته باشند، باید از سبک زندگی خاصی پیروی کنند. ترک سیگار اولین کاری است که باید بعد از تشخیص ابتلا به این بیماری در دستور کار خود قرار دهید. در کنار آن باید فعالیت بدنی خود را در طول شبانه‌روز حفظ کنید. نیازی به ورزش‌های سنگین نیست؛ اما فراموش نکنید که ورزش سبک را به‌طور مرتب دنبال کنید. از جمله تمرینات ورزشی مناسب برای افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تمرینات تقویت انعطاف‌پذیری برای افزایش دامنه حرکتی
- تمرینات تقویت عضلات
- تمرینات سبک هوازی برای بهبود عملکرد قلب، ریه و عضلات
- تمرینات یوگا مناسب برای سالمندان
در کنار موارد فوق، باید از رژیم غذایی سالم نیز استفاده کنید که مواد غذایی فرآوری شده، شکر، نمک و … در آن به حداقل مقدار ممکن کاهش پیدا کند. سالمندان برای مراقبت از خود باید مصرف الکل را به حداقل برسانید. داشتن خواب کافی نیز اهمیت زیادی در کمک به حفظ سلامتی و انرژی بدن است.
پرستار سالمند مبتلا به رماتیسم
درمان رماتیسم مفصلی در سالمندان بدون حضور پرستار در کنار آن‌ها دشوار است. مراقبت از افراد سالخورده باید به‌صورت شبانه‌روزی باشد. در غیر این صورت نمی‌توان به کنترل سرعت پیشرفت بیماری امیدوار بود. خانه سالمندان پارسایان با گردهم آمدن گروهی از برترین پزشکان، پرستاران و کارشناسان روانشناسی آماده ارائه خدمت به شما عزیزان است. تیمی متخصص از افراد باتجربه در کنار سالمندان مبتلا به آرتریت روماتوئید حضور خواهند داشت تا ضمن کنترل علائم بیماری، به حفظ سلامت جسمانی آن‌ها کمک کنند. پارسایان دوست دوران پختگی شماست.
