Shingles یا زونا یک بیماری به شمار می‌آید است که توسط یک ویروس شایع ایجاد می‌شود. علائم این بیماری شامل یک نوار تاول یا بثورات پوستی همراه با درد سوزناک است. زونا در سالمندان می‌تواند چندین هفته طول بکشد، البته روند کلی درمان بستگی به شرایط درمانی، نوع درمان، وضعیت بیمار، تخصص پرستاران بیمار و … دارد.
به علت مشکلات متداول سلامتی و همچنین کاهش مقاومت بدن در برابر بیماری‌ها، ابتلای سالمندان به زونا احتمال وقوع خطرات دیگری از جمله خطر سکته مغزی، سکته قلبی و … را افزایش می‌دهد. همین امر موجب شده تا تصمیم بگیریم در این متن به بررسی این بیماری و کلیه موارد مرتبط با آن بپردازیم. اگر قصد دارید با این بیماری آشنایی بیشتری کسب کنید و یا سالمند عزیزتان به این بیماری مبتلا شده است و به دنبال درمان هستید، در ادامه با ما همراه باشید.
آنچه در این مقاله می‌خوانید
علت بروز زونا در سالمندان
یکی از دلایل این امر را می‌توان ضعیف بودن سیستم ایمنی سالمندان نسبت به جوانان دانست. سیستم ایمنی ضعیف مبارزه با هر نوع عفونتی را دشوارتر می‌کند.
همراه با کاهش طبیعی قدرت سیستم ایمنی مرتبط با افزایش سن، عوامل دیگری از جمله رویدادهای استرس‌زای زندگی و درمان سرطان، می‌توانند سیستم ایمنی افراد مسن را بیشتر به خطر بیندازند.
نگهداری از سالمند مبتلا به سرطان چالش‌های سخت و متفاوتی دارد که خانواده و مراقبان سالمند باید از آن اگاهی داشته باشند.
چگونه می‌توان از شیوع ویروس زونا در سالمندان جلوگیری کرد؟
بهترین راه برای پیشگیری از زونا تزریق واکسن است. تزریق واکسن زونا (به نام Shingrix) به همه افراد بالای ۵۰ سال توصیه می‌گردد. این واکسن در دو روز به فاصله چند ماه تجویز می‌شود.
اگرچه عود زونا نادر است، اما معمولاً به افرادی که زونا داشته‌اند توصیه می‌شود واکسن را دریافت کنند.
زونا در سالمندان چگونه تشخیص و درمان می‌شود؟
سالمندان باید حداکثر سه روز پس از شروع بثورات به پزشک خود مراجعه نمایند. پزشک این موضوع را تأیید می‌کند که آیا سالمند دچار زونا شده است یا خیر و می‌تواند یک برنامه درمانی را برای وی تنظیم کند.
اکثر موارد زونا در سالمندان را می‌توان با معاینه بصری تشخیص داد. اگرچه هیچ درمان سریع‌الوصولی برای زونا وجود ندارد، اما درمان زودهنگام با داروهای ضدویروسی می‌تواند به رفع سریع‌تر تاول‌ها و کاهش درد شدید کمک کند. زونا معمولاً حتی در خانه نیز قابل درمان است.
درمان بیماری زونا در سالمندان
در حالی که زونا می‌تواند خود به خود بدون درمان‌های خاص در افراد معمولی برطرف شود، اما زونا در سالمندان باید به محض تشخیص درمان گردد تا از عوارض مربوطه جلوگیری به عمل آید. در ادامه به روش‌های درمان این بیماری پرداخته‌ایم.
داروی ضدویروسی
سلاح اصلی برای مبارزه با شیوع زونا یک داروی ضدویروسی به نام آسیکلوویر است. در حالی که آسیکلوویر (زویراکس) ممکن است مؤثرترین راه برای درمان این بیماری باشد، اما باید به صورت پنج دوز مصرف گردد و همین امر استفاده از آن را برای سالمندان دشوار می‌کند.
داروهای ضد درد
درد خفیف ممکن است با استامینوفن یا یک داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) مانند ایبوپروفن یا حتی ناپروکسن (Aleve) تسکین یابد.
برای دردهای جدی‌تر مسکن‌های اپیوئیدی یا کورتیکواستروئیدها تجویز می‌شود، اما استفاده از این داروها و عوارض جانبی احتمالی آنها در افراد مسن‌تر باید به دقت ارزیابی شود.
داروهای ضد تشنج
در صورتی که سایر درمان‌ها مؤثر نباشند استفاده از داروهای ضد تشنج گاباپنتین و پره گابالین تجویز می‌شود، اما از آنجایی که این داروها می‌توانند باعث سرگیجه شوند، مصرف آنها در افراد مسن باید به دقت کنترل گردد. مصرف این داروها درست قبل از خواب خطر زمین خوردن به علت سرگیجه را کاهش می‌دهد.
در این مقاله درباره پرستاری از سالمند مبتلا به بیماری قلبی بیشتر بخوانید.
رژیم غذایی سالمندان مبتلا به زونا
سالمندانی که دچار بیماری زونا شدهاند باید به تقویت سیستم ایمنی بدن خود بپردازند و این امر تنها از طریق داشتن یک رژیم غذایی سالم امکان‌پذیر است. در رژیم غذایی این افراد باید موادی همچون زینک، ویتامین‌های مختلف، مواد غذایی شامل کربوهیدرات‌های پیچیده به وفور وجود داشته باشد. درباره تغذیه مناسب برای سالمندان مقاله مربوطه را بخوانید.
زونا چقدر طول می‌کشد؟
بیشتر موارد ابتلا به زونا سه تا پنج هفته طول می‌کشند. همان‌طور که گفته شد، اولین علامت این بیماری اغلب سوزن سوزن شدن بدن است. این بیماری گاهی اوقات شامل بی‌حسی یا خارش در یک طرف بدن می‌شود.
بین یک تا پنج روز پس از احساس سوزن سوزن شدن یا سوزش روی پوست، بثورات قرمز رنگی ظاهر خواهند شد. چند روز بعد، بثورات به تاول‌های پر از مایع تبدیل می‌شوند و حدود یک هفته تا ۱۰ روز پس از این مرحله، تاول‌ها خشک شده و به شکل پوسته پوسته در می‌آیند. در طی هفته‌های بعد، تاول‌های موجود از بین می‌روند.
نکاتی برای مقابله با زونا در سالمندان
همان‌طور که گفته شد زونا یک بیماری ویروسی است و به همین دلیل، سالمند باید در شرایطی کاملاً ویژه نگهداری شود. نکات مهمی که در رابطه با زونا در سالمندان باید رعایت شوند عبارت‌اند از:
- سالمند باید لباس‌های گشاد و با الیاف طبیعی بپوشد.
- در حمام از بلغور جو دوسر یا لوسیون کالامین برای تسکین پوست خود استفاده شود.
- برای تسکین درد و کمک به خشک شدن تاول‌ها، یک حوله خنک روی تاول‌های زونا مالیده شود.
- پوست بیمار باید تمیز نگه داشته شود. سالمند نباید تاول‌ها را خراش دهد، زیرا این امر موجب می‌شود تا یک سری جای زخم حتی پس از بهبودی بر روی پوست باقی بماند.
- سالمند را تشویق به انجام کارهایی کنید که ذهن او را از درد مربوطه دور کند. سرگرمی مناسب سالمندان به طور مثال می‌تواند شامل: تماشای تلویزیون، کتاب خواندن، صحبت با دوستان، گوش دادن به موسیقی آرامش‌بخش و یا تمرکز بر روی یک سرگرمی مانند صنایع‌دستی یا باغبانی باشد.
- سالمند باید استراحت کافی داشته باشد و وعده‌های غذایی متعادل بخورد.
- ورزش‌های ساده مانند کشش یا پیاده‌روی می‌توانند گزینه مناسبی برای تسریع روند درمان باشند.
- دوری از استرس، زیرا استرس می‌تواند درد را بدتر کند.
- سالمند مبتلا به زونا در حال گذران دوره سختی است. آنها را درک کنید.
زونا در سالمندان کاملاً واگیردار است و هر فردی می‌تواند به آن مبتلا شود. به همین دلیل با انجام چند امر ساده می‌توانید از گسترش این بیماری جلوگیری نمایید. برخی از این موارد عبارت‌اند از:
- دوری سالمند از افرادی که آبله مرغان نداشته‌اند یا تا کنون واکسن آبله مرغان را تزریق نکرده‌اند. این افراد احتمالاً سیستم ایمنی بسیار ضعیفی خواهند داشت.
- پوشاندن بثورات سالمند باید جدی گرفته شود.
- عدم لمس یا خاراندن بثورات
- شستن مرتب دست‌های سالمند و افرادی که از او مراقبت می‌کنند.
استرس علاوه بر ضعیف کردن سیستم ایمنی باعث ایجاد افسردگی در سالمندان و تشدید علائم ام اس در سالمندان می‌شود. در حفظ آرامش سالمندان کوشا باشید.
نکات مهم درباره زونا در سالمندان
زونا می‌تواند برای سالمندان خطرناک باشد، اما اگر به موقع تشخیص داده شود، می‌توان از مشکلات مربوطه جلوگیری کرد. تشخیص زونا در افراد مسن باید توسط پزشکان مجربی انجام گیرد. تنظیم نمودن یک برنامه درمانی مناسب و دریافت کمک از پرستاران باتجربه‌ای که با زونا آشنایی کامل داشته باشد، از دیگری مواردی است که باید در این زمینه به آن دقت کرد. به طور کلی مهم‌ترین نکاتی که در این زمینه ضروری هستند عبارت‌اند از:
- تشخیص به موقع بیماری زونا
- جلوگیری از انتشار این بیماری به سایر سالمندان و افراد نزدیک
- تعیین یک روش درمانی کارآمد
- استفاده از داروهای تجویز شده
- ارزیابی بیمار در دوره نقاهت
اگرچه زونا می‌تواند هر فردی را در هر سنی مبتلا کند، اما در میان افراد مسن بسیار شایع‌تر است. این ویروس همچنین می‌تواند علائم و عوارض شدیدتری برای افراد مسن ایجاد کند. زونا در سالمندان باید جدی گرفته شود.
برای کمک به جلوگیری از عوارضی مانند دردهای عصبی طولانی مدت، بروز انواع سکته مغری در سالمندان و … روند درمان باید در اسرع وقت آغاز گردد. استفاده از واکسن زونا نیز می‌تواند به جلوگیری از این بیماری کمک نماید. شرایط مراقبت از سالمندانی که به زونا مبتلا شدهاند بسیار دشوار خواهد بود. در این شرایط بهترین روش ممکن استفاده از خدمات مراکز مراقبتی سالمندان است.
مرکز مراقبت از سالمندان پارسایان، با سال‌ها تجربه در این امر، توانسته است همواره به عنوان برترین مرکز مراقبت از سالمندان در شهر تهران و کل کشور شناخته شود. کلیه پرسنل این مرکز مفتخر هستند تا شما را در امر مراقبت از سالمندان مبتلا به زونا و همچنین تسریع روند بیماری همراهی کنند.
