مولتیپل اسکلروزیس (MS) بیماری خاصی است که در آن سیستم ایمنی بدن به سیستم عصبی حمله می‌کند و این فرایند منجر به عوارضی جانبی دائمی می‌شود. بیماری ام اس (MS) در سالمندان تفاوت چندانی با بیماری MS سایر افراد ندارد. با بدتر شدن اعصاب، آسیبی بافتی در مغز ایجاد می‌گردد که ارسال سیگنال‌ها به سایر قسمت‌های بدن را دشوار می‌کند.
علائم بیماری ام اس با محل اعصاب آسیب‌دیده ارتباط دارد و می‌تواند شامل کاهش بینایی، بی‌حسی یا سوزن، سوزن شدن اندام‌ها و صورت، مشکلات مثانه و روده، مشکل در راه رفتن، افسردگی، خستگی و اسپاسم عضلانی باشد. این علائم می‌توانند ناتوان‌کننده باشد. در این متن قصد داریم به این بیماری و کلیه موارد مرتبط با آن بپردازیم. با ما همراه باشید.
شناخت عملکرد سیستم ایمنی
سیستم ایمنی بدن سیستم دفاعی طبیعی است که به بدن کمک می‌کند تا در برابر عفونت‌ها از خود مقاومت نشان دهد. سیستم عصبی مرکزی حاوی سلول‌های عصبی ویژه‌ای است که اطلاعات را پردازش می‌کنند و پیام‌ها را به نواحی مختلف بدن فرد ارسال می‌کنند. این امر موجب ایجاد واکنش‌های مختلفی خواهد شد؛ مانند بلند کردن پا هنگام راه رفتن یا انقباض عضلات در دیواره مثانه جهت تخلیه مثانه.
در بیماری ام اس، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سیستم عصبی مرکزی حمله می‌کند. هنگامی که حمله اتفاق می‌افتد، سیستم ایمنی پوشش محافظ اطراف اعصاب (موسوم به میلین) را هدف قرار می‌دهد. این پوشش برای محافظت از اعصاب ایجاد می‌شود و به پیام‌ها کمک می‌کند تا به راحتی در امتداد مسیر مدنظرشان حرکت کنند.
هنگامی که میلین آسیب می‌بیند (به این آسیب دمیلیناسیون می‌گویند) پیام‌ها مانند گذشته به طور مؤثر از اعصاب عبور نمی‌کنند، بنابراین ارسال پیام‌ها می‌تواند به تعویق بیفتد یا گاهی اوقات ممکن است به هیچ وجه ارسال نشود. این مناطق آسیب‌دیده دلیل اصلی علائمی هستند که یک بیمار ام اس با آنها روبه‌رو خواهد شد. در ادامه متن از خانه سالمندان آشنایی با بیماری ام اس (MS) در سالمندان، به بحث حملات مکرر می‌پردازیم.
سیستم ایمنی ضعیف باعث بروز بیماری زونا در سالمندان می‌شود. درباره درمان این بیماری بیشتر بدانید.
حملات مکرر | بیماری ام اس (MS) در سالمندان
پس از یک حمله MS، بدن می‌تواند تا حدودی خود را ترمیم کند. در مراحل اولیه ام اس، بدن این توانایی را دارد که میلین آسیب‌دیده را جایگزین نماید، البته این میلین نازک‌تر از میلین سالم قبل از تخریب است، بنابراین ممکن است پیام‌ها به همان سرعتی که قبلاً ارسال می‌شد، منتقل نشوند. همچنین مغز این توانایی را دارد که مسیر پیام‌ها را تغییر دهد تا از آسیب‌دیدگی بیشتر جلوگیری نماید، (به‌طوری که پیام‌ها همچنان بتوانند از مسیر مدنظر عبور کنند).
تصور می‌شود ام اس یک بیماری خودایمنی و عصبی است، زیرا بدن به سلول‌های سالم حمله می‌کند و از دست دادن میلین می‌تواند اعصاب را در معرض آسیب‌های طولانی‌مدت قرار دهد.
علائم بیماری ام اس و راه‌های تشخیص آن
در بیماری ام اس (MS) در سالمندان، فقط اعصاب مغز و ستون فقرات آسیب می‌بینند، اما ازآنجایی‌که این اعصاب عملکرد کل بدن را کنترل می‌کنند، ام اس می‌تواند طیف گسترده‌ای از علائم را ایجاد نماید. اکثر افراد معمولاً فقط تعداد کمی از این علائم را در زمان تشخیص بیماری تجربه خواهند کرد و ممکن است هرگز تمام علائم احتمالی ام اس را مشاهده نکنند.
علائم ام اس از فردی به فرد دیگر و حتی از روزی به روز دیگر متفاوت است. این مورد می‌تواندبیماری ام اس را غیرقابل‌پیش‌بینی کند. برخی از رایج‌ترین علائم ام اس در زمان تشخیص عبارت‌اند از:
- خستگی (نوعی خستگی که با کار انجام شده تناسب ندارد)
- احساسات غیرعادی در پوست (مانند سوزن، سوزن، بی‌حسی یا سوزش)
- مشکلات بینایی
- مشکلات مربوط به حافظه و تفکر
- مشکلات راه رفتن (مانند زمین خوردن، ضعف یا احساس سنگینی در پاها)
سایر علائم احتمالی که می‌تواند در ام اس رخ دهد عبارت‌اند از سفتی و اسپاسم عضلانی، مشکلات مثانه، روده و مشکلات جنسی. بسیاری از این علائم ممکن است در بعضی از افراد رخ ندهند. بیماری ام اس احتمال ابتلا به افسردگی در سالمندان را بالا می‌برد از همین رو توصیه می‌شود افراد مبتلا تحت نظر روانشناس باشند.
یکی از دلایل حضور روانشناس در خانه سالمندان کمک به پذیرش در مراحل اولیه بیماری است.
پرستاری از سالمند مبتلا به ام اس
ام اس همه افراد یکسان نیست، بنابراین پرستاری از هر فرد مبتلا به ام اس شرایط مختص خود را دارد. به‌طورکلی، ام اس به سه نوع اصلی تقسیم می‌شود:
- ام اس عودکننده در حال بهبودی
- ام اس پیش‌رونده ثانویه
- ام اس پیش‌رونده اولیه
برخی از متخصصان مغز و اعصاب ترجیح می‌دهند بیماری ام اس (MS) در سالمندان را به ام اس عودکننده و ام اس پیش‌رونده تقسیم کنند. گاهی اوقات ممکن است در مورد نوع بیماری تردید وجود داشته باشد، به‌خصوص زمانی که برای اولین بار تشخیص داده می‌شود.
افرادی که دچار ام اس عودکننده هستند، نمی‌تواند وظایف شخصی خود را انجام دهند. در چنین شرایطی، افراد خانواده یا پرستاری آشنا با چالش‌های متغیر ام اس باید به افراد مبتلا به این بیماری در انجام این امور کمک کنند. هرچه پیشرفت ام اس بیشتر و اوضاع فرد وخیم‌تر شود، نیاز به دریافت کمک حرفه‌ای‌تر نیز افزایش می‌یابد.
بیماری حواس پرتی در سالمندان در نتیجه عدم تغذیه صحیح و تضعیف سیستم ایمنی بدنِ سالمند ایجاد می‌شود.
برای پرستاری سالمند مبتلا به ام اس چه‌کارهایی باید انجام شود؟
همان‌طور که گفته شد، ام اس در هر فردی متفاوت است و به همین دلیل کارهایی که باید برای هر بیمار انجام شود نیز تفاوت خواهد داشت. در حال حاضر، هیچ درمانی برای ام اس وجود ندارد، همین امر پرستاری از بیماران ام اس را به امری مهم و حیاتی تبدیل می‌کند. پرستاران این بیماران باید با مدل‌های مختلف درمان این بیماری آشنا باشند. به‌طورکلی درمان‌های ام اس شامل موارد زیر می‌شود:
- درمان‌های علامتی: درمان‌های زیادی برای درمان علائم ام‌اس وجود دارد. این مورد شامل درمان‌های دارویی، درمان‌های فیزیکی (مانند فیزیوتراپی مخصوص سالمندان و کاردرمانی)، تکنیک‌های خودمدیریتی و توانبخشی است.
- داروهای اصلاح‌کننده بیماری: داروهایی نیز وجود دارند که می‌توانند بیماری زمینه‌ای ام اس را درمان کنند. به این داروها داروهای اصلاح‌کننده بیماری ام اس (MS) در سالمندان گفته می‌شود. این داروها به مرور زمان باعث کاهش ناتوانی می‌شوند.
- درمان‌های تکمیلی: برخی از افراد مبتلا به ام‌اس برای کمک به بهبود سلامت جسمی و روانی خود، از درمان‌های مکمل در کنار داروهای معمولی خود استفاده می‌کنند. این درمان‌ها شامل مواردی مانند انجام تمرینات یوگا مناسب سالمندان، ماساژ، رفلکسولوژی و آگاهی ذهنی است.
کاردرمانی بیمار مبتلا به ام اس
اگرچه ام اس می‌تواند باعث ناتوانی شود، اما اکثر افراد هرگز نیازی به استفاده منظم از ویلچر ندارند. درمان و مراقبت از افراد مبتلا به ام اس در حال پیشرفت است، بنابراین افرادی که امروزه مبتلا به ام اس تشخیص داده می‌شوند، می‌توانند انتظار کیفیت زندگی بهتری نسبت به گذشته داشته باشند.
برخی از افراد متوجه می‌شوند که ام اس تأثیر کمی بر زندگی روزمره آنها دارد و می‌توانند به سرگرمی‌های معمول و زندگی کاری خود ادامه دهند. آنها ممکن است هیچ نشانه واضحی از وضعیت خود نشان ندهند. برخی دیگر علائم وخیم‌تری دارند که می‌تواند تأثیر بسیار بیشتری بر کیفیت زندگی آنها داشته باشد و ممکن است منجر به کاهش ساعات کاری یا نیاز به دریافت کمک از پرستاران به صورت مداوم شود.
در این افراد، بهترین گزینه استفاده از روشی به نام کاردرمانی است. کاردرمانی برای سالمندان باید توسط مراقبان حرفه‌ای انجام گیرد تا روند درمان فرد تسریع شود. استفاده از کاردرمانی محدودیتی ندارد و همه افراد مبتلا جهت بالا بردن کیفیت زندگی می‌توانند از آن بهره‌مند شود.
سیگار کشیدن علاوه‌بر بالا بردن شانس ابتلا به ام اس باعث بیماری آرتروز در سالمندان می‌شود.
نکات مهم درباره بیماری ام اس (MS) در سالمندان
شناخت علت بیماری ام اس (MS) در سالمندان یک حوزه تحقیقاتی بسیار فعال است و به نظر می‌رسد که تعدادی از عوامل مختلف باید کنار هم قرار گیرند تا باعث ایجاد ام اس شوند. تصور می‌شود که ژن‌ها حدود نیمی از خطر ابتلا به ام اس را تشکیل می‌دهند. بیش از ۲۳۰ ژن کشف شده است که هر کدام خطر ابتلا به ام اس را تا حد کمی افزایش خواهند داد. هیچ یک از آنها مستقیماً این بیماری را ایجاد نمی‌کند و فرد مبتلا به ام اس ترکیبی از این ژن‌ها را خواهد داشت.
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد کمبود نور خورشید ممکن است نقشی داشته باشد. احتمالات دیگر عبارت‌اند از:
- قرار گرفتن در معرض برخی ویروس‌های رایج
- سیگارکشیدن
- چاقی
- قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض حلال‌های خاص
اگرچه علائم گفته شده ممکن است در این امر تأثیرگذار باشند، اما باید این نکته را در نظر داشته باشید که شناخت علائم ام اس هنوز یک بحث تحقیقاتی محسوب می‌شود.
در این متن تمام تلاش خود را به کار بردیم تا شما را با بیماری ام اس (MS) در سالمندان و همچنین کلیه مطالب مرتبط با آن آشنا کنیم. همان‌طور که گفته شد، امروزه شناخت علل بیماری ام اس و همچنین روش‌های درمانی مختلف جهت بهبود بیماران، موضوع تحقیقات بسیاری از دانشگاه‌های معتبر جهان است.
بیماران ام اس به‌تدریج قدرت و توانایی فیزیکی خود را از دست می‌دهند البته با دریافت خدمات از بهترین مرکز توانبخشی سالمندان تهران به تعویق خواهد افتاد. از دست دادن توانایی فیزیکی در بیماران ام اس علاوه بر مشکلات جسمی و اختلال در انجام کارهای روزانه، تأثیر شگرفی بر روحیه‌ی آنها خواهد گذاشت. مراقبینی که از این بیماران مراقبت می‌کنند باید هم از نظر درمانی و هم از نظر روان‌شناختی کاملاً مجرب باشند.
استفاده از خدمات یک مرکز نگهداری سالمندان بهترین گزینه برای سالمندان عزیزی است که از بیماری ام اس رنج می‌برند. مرکز نگهداری از سالمندان پارسایان، برای چندین سال متوالی به‌عنوان برترین مرکز توانبخشی و مراقبتی از سالمندان در سطح شهر تهران و کل کشور شناخته شده است. اگر سالمند عزیز شما مبتلا به بیماری ام اس است و قصد دارید نسبت به نگهداری تخصصی، بهبود وضعیت سلامتی و دریافت خدمات توانبخشی حرفه‌ای پارسایان برای او اقدام کنید، با مشاوران مرکز مراقبت از سالمندان پارسایان تماس برقرار نمایید.
