وقتی انسان پا به سن می‌گذارد، عملکرد بخش‌های مختلف بدن دستخوش تغییر و تحول می‌شود. به‌طوری که بدن توانایی روزهای جوانی و میان‌سالی را رفته‌رفته از دست می‌دهد و مشکلات جسمانی بروز می‌کنند. یکی از اندام بدن که با افزایش سن تحت تاثیر قرار می‌گیرد، گوش است. با افزایش سن حس شنوایی در افراد مختلف تضعیف می‌شود. جالب است بدانید که از هر دو سالمند بالای ۶۵ سال، یک نفر کاهش قدرت شنوایی را تجربه می‌کند. بنابراین مشکلاتی شنوایی در سالمندان بسیار جدی و شایع است. در همین ارتباط مقاله‌ای را آماده کرده‌ایم تا به بررسی زوایای پیدا و پنهان مسئله پیرگوشی در سالمندان بپردازیم. دعوت می‌کنیم تا پایان با ما همراه باشید.
از دست دادن شنوایی مرتبط با سن (پیرگوشی)
آنچه تحت عنوان پیرگوشی در بین عموم شناخته می‌شود، در اصطلاح علمی پرزبایکورزیس (presbycusis) نام دارد. این عارضه به‌طور خاص به مشکل کم شنوایی در اثر افزایش سن اشاره می‌کند. تحقیقات علمی اثبات کرده‌اند که با افزایش سن، به‌صورت طبیعی قدرت شنوایی افراد کاهش می‌یابد. البته شدت این عارضه برای همه سالمندان یکسان نیست. برخی ممکن است به‌طور کامل شنوایی خود را به‌مرور زمان از دست بدهند؛ اما در مقابل گروهی دیگر صرفا چند درجه شنوایی ضعیف‌تر را تجربه کنند.
متاسفانه بعضا شاهد هستیم که افراد مسن در برابر پذیرش کاهش قدرت شنوایی مقاومت می‌کنند. به عبارت دیگر اطرافیان آن‌ها متوجه می‌شوند که در پاسخ به صداها، شنیدن زنگ‌ها و … دچار مشکل شده‌اند؛ اما شخصا این موضوع را رد می‌کنند.
علل کم شنوایی در سالمندان
مشکلات شنوایی در سالمندان به‌صورت دفعی و ناگهانی رخ نمی‌دهند. این طور نیست که فردی شب به رخت‌خواب برود و وقتی صبح بیدار می‌شود به طور محسوسی افت کیفیت شنوایی را تجربه کند. معمولا فعل و انفعالات مربوط به پیرگوشی، تدریجی شکل می‌گیرند. مجموعه‌ای از تغییرات داخلی در ناحیه گوش باعث بروز پیرگوشی می‌شوند. از مهم‌ترین دلایل پیرگوشی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغییر در ساختار داخلی گوش
- اختلال در جریان خون درون گوش
- بروز اختلال در اعصاب شنوایی
- آسیب دیدن موهای ریز گوش (این موها مسئول انتقال صدا به مغز هستند)
- اختلال در مرکز پردازش صدا درون مغز
شاید این سوال برای شما به وجود بیاید که تغییر و تحولات فوق در پی چه عواملی روی می‌دهند؟ بخشی از این اتفاقات طبیعی است و واکنش طبیعی بدن نسبت به افزایش سن به شمار می‌روند. در مقابل مجموعه‌ای عوامل جانبی را نیز می‌توان برشمرد که باعث بروز اختلال پیرگوشی می‌شوند. از جمله مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- دیابت
- اختلالات گردش خون در بدن
- قرار گرفتن طولانی مدت در معرض صداهای بلند
- مصرف داروهای خاص
- داشتن سابقه خانوادگی در پیرگوشی
- سیگار کشیدن و مصرف دخانیات
علائم کم شنوایی در سالمندان
علائم مشکلات شنوایی در سالمندان نیز به صورت تدریجی ایجاد و تشدید می‌شوند. در وهله اول، معمولا افراد مسن در شنیدن صداهای آرام به مشکل می‌خورند. حتی ممکن است در حین صحبت با دیگران برای شنیدن صدای آن‌ها مجبور شوند دقت خود را دو چندان کنند. با ادامه پیدا کردن مشکل پیرگوشی، سروکله علائم دیگر نیز پیدا می‌شوند که از آن جمله می‌توان موارد زیر را به عنوان اصلی‌ترین نشانه‌ها برشمرد:
- احساس صداهای محیط پیرامون با بلندی بیش از حد واقعی
- مشکل شنوایی در محیط‌های با آلودگی صوتی زیاد
- عدم تشخیص حروف با تلفظ نزدیک در گفتار دیگران
- شنیدن صدای زنگ در گوش
- بالاتر بردن صدای رادیو، تلویزیون و … بیش از حد معمول
- درخواست مکرر از دیگران برای تکرار گفته‌هایشان
- مشکل در درک درست صدا از طریق تلفن
حواس پرتی در سالمندان می‌تواند علائم مختلفی داشته باشد و احتمالاً در ابتدا ترسناک به نظر خواهد رسید. امروزه از روش‌های درمانی متعددی جهت درمان این اختلال ذهنی استفاده می‌شود.
تشخیص کم شنوا شدن سالمندان
به محض مشاهده نشانه‌های مشکلات شنوایی در سالمندان، لازم است که برای معالجه و بررسی‌های بیشتر به پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشکان مجموعه‌ای از معاینات فیزیکی را در دستور کار قرار می‌دهند تا ضمن تشخیص پیرگوشی، علل شکل‌گیری این عارضه را نیز به دقت بررسی کنند.
یکی از تجهیزات پزشکی کاربردی برای این منظور، اتوسکوپ است. برای دیدن فضای داخل گوش از اتوسکوپ استفاده می‌شود. تشخیص اینکه مشکل شنوایی مربوط به پیرگوشی است یا خیر، به بررسی‌های پزشک بستگی دارد. ممکن است چندین آزمون شنوایی سنجی نیز برای شما در نظر گرفته شود تا دلیل به وجود آمدن عارضه دقیق‌تر روشن گردد. تست شنوایی سنجی یکی از آزمایش‌های چکاپ سالمندان است که به تشخیص سریع و پیشگیری از اختلالات شنوایی در افراد مسن کمک می‌کند.
عوارض ناشی از مشکلات شنوایی در سالمندان
نکته اساسی که باید درباره مشکلات شنوایی در سالمندان بدانید، آن است که این عارضه کاملا پیش‌رونده است. به این معنی که با گذشت زمان و در صورت بی‌توجهی، تشدید می‌شود. در نهایت عارضه پیرگوشی منجر به از دست دادن شنوایی فرد می‌شود. اگر چنین اتفاقی رخ دهد، ناشنوایی پدیده‌ای دائمی خواهد بود.
کاهش قدرت شنوایی روی عملکرد شناختی افراد سالمند تاثیر منفی می‌گذارد. به طوری که این امکان وجود دارد سالمندان با مشکل کم شنوایی، به عارضه‌های دیگری مانند: اختلال حواس و از دست دادن حافظه نیز مبتلا شوند. روی‌هم‌رفته مطالعات علمی نشان می‌دهند که پیرگوشی خطر زوال عقل را افزایش می‌دهد؛ چراکه مستقیما روی عملکرد مغز تاثیر منفی می‌گذارد.
سایر عوارض مربوط به پیرگوشی بیشتر معطوف به شرایط روحی و روانی افراد سالمند است. افسردگی، اختلال اضطراب در افراد مسن، انزوای اجتماعی و … از جمله مشکلاتی است که در پی اختلال در قدرت شنوایی ممکن است به سراغ آن‌ها بیایند؛ بنابراین لازم است برای جلوگیری از بروز مشکلات روحی، حتما فرد زیر نظر متخصص روانشناسی نیز قرار بگیرد.
زوال عقل یکی از مراحل بیماری آلزایمر است درباره علائم الزایمر در سالمندان بیشتر بدانید.
درمان پیرگوشی در سالمندان
تا به امروز هیچ درمان مشخص و قطعی برای پیرگوشی در سالمندان ابداع نشده است. هرچند راه‌هایی وجود دارند که با استفاده از آن‌ها می‌توان مشکلات شنوایی در سالمندان را تا حدی کاهش داد. پیشنهادات پزشکان در این مواقع، عبارت‌اند از:
- استفاده از سمعک برای کمک به شنوایی بهتر
- استفاده از دستگاه‌های کمکی برای تقویت انتقال صدا هنگام مکالمه صوتی
- آموزش لب‌خوانی برای مشکلات پیرگوشی شدید
- کاشت حلزون گوش
حلزون دستگاه الکترونیکی کوچکی است که با یک جراحی ساده در ناحیه گوش قرار می‌گیرد. این وسیله باعث می‌شود صداها تا حدی بلندتر شنیده شود؛ اما فراموش نکنید کاشت حلزون شنوایی را به حالت طبیعی بر نمی‌گرداند. معمولا در شرایطی که ناشنوایی تشدید می‌شود، کاشت حلزون به عنوان راه‌حل مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در کنار این این اقدامات، درمان زودهنگام می‌تواند به جلوگیری از کاهش شدید قدرت شنوایی کمک کند. فرآیند شنوایی وقتی در وضع مطلوب باقی می‌ماند که در طول زمان ورودی صوتی با کیفیت به قشر شنوایی مغز را شاهد باشیم. قشر شنوایی به‌طور مستقیم با اعصاب گوش در ارتباط است. اگر به هر دلیلی در گذر زمان ورودی باکیفیت صوتی به قشر شنوایی در مغز شکل نگیرد، عملکرد این بخش در پردازش صدا افت می‌کند. اینجاست که اهمیت درمان زودهنگام پیرگوشی روشن می‌شود.
همانطور که قبلا گفته شد مشکلات شنوایی می‌توانند بیماری افسردگی در سالمندان را رقم بزند و در صورت داشتن زمینه افسردگی این حالات تشدید شود.
پیشگیری از مشکلات شنوایی در سالمندان
تجربه نشان می‌دهد که معمولا نمی‌توان از بروز پیرگوشی در افراد سالمند جلوگیری کرد. در عین حال راهکارهایی وجود دارند که با استفاده از آن‌ها می‌توان جلوی تشدید مشکلات شنوایی در سالمندان را گرفت. اقدامات توصیه شده توسط آسایشگاه سالمندان به افرادی که در معرض پیرگوشی قرار دارند، عبارت‌اند از:
- پرهیز از قرار گرفتن طولانی مدت در محیط‌های با آلودگی صوتی زیاد
- استفاده از محافظ گوش در محیط‌های پر سر و صدا
- کنترل قند خون در سالمندان مبتلا به دیابت
مراقبت از سالمند کم شنوا نیز باید با رعایت نکات تخصصی صورت بگیرد تا بهترین نتیجه ممکن حاصل شود. در ادامه نیم نگاهی به این موضوع خواهیم داشت.
مراقبت از سالمند کم شنوا یا ناشنوا
آنچه باید درباره مشکلات شنوایی در سالمندان بدانید را بررسی کردیم. هرچند پیرگوشی برخلاف بسیاری دیگر از بیماری‌ها به‌عنوان تهدیدی برای زندگی افراد مسن به شمار نمی‌رود؛ اما نباید فراموش کرد که عدم توجه به این موضوع باعث افت جدی کیفیت زندگی آن‌ها می‌شود. مراقبت از سالمندان برای شناسایی اختلال پیرگوشی اهمیت زیادی دارد. پیرگوشی در ردیف عوارضی قرار دارد که چراغ خاموش به سراغ افراد می‌آید. این موضوع باعث می‌شود که در مراحل ابتدایی حساسیت خاصی را در پی نداشته باشد.
بنابراین لازم است که مراقبت‌های پیوسته و منظم از سالمندان صورت بگیرد تا در همان مراحل ابتدایی این عارضه تشخیص داده شود. پس از تشخیص پیرگوشی، رعایت دستورات پزشک برای جلوگیری از پیشرفت این عارضه ضروری است. اینجاست که بار دیگر اهمیت مراقبت از سالمندان کم شنوا روشن می‌شود. کسانی باید در کنار افراد مسن حضور دائمی داشته باشند تا در انجام دستورات پزشک به آن‌ها کمک کنند.
خانه سالمندان پارسایان با برخورداری از کادر پزشکی، پرستاری و روانشناسی مجرب آماده مراقبت از سالمندان مبتلا به عارضه پیرگوشی است. در این مرکز تمام اصول نگهداری از افراد سالمند با دقت رعایت می‌شود. پزشکان به‌طور دائمی وضعیت شنوایی افراد را پایش کرده و دستورات لازم را برای بهبود کیفیت قدرت شنوایی آن‌ها صادر می‌کنند. طعم شیرین زندگی در دوران سالمندی را با پارسایان تجربه کنید.
