دیابت یک بیماری مزمن محسوب می‌شود و در میان افراد مسن شایع است. تقریباً ۳۳ درصد از افراد بالای ۶۵ سال با این بیماری درگیر هستند. همین امر خود نشان‌دهنده اهمیت مراقبت از سالمند دیابتی است.
این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که بدن انسولین کافی تولید نمی‌کند یا قادر به استفاده صحیح از انسولین نیست. هنگامی که بدن سالمند با استفاده از انسولین مشکل داشته باشد، میزان گلوکز موجود در خون به شدت افزایش می‌یابد که به آن هیپرگلیسمی گفته می‌شود. در ادامه متن با ما همراه باشید تا به طور کامل در مورد این بیماری با شما صحبت کنیم.
علائم و نشانه‌های دیابت در سالمندان
علائم و نشانه‌های دیابت از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برخی از افراد علائم خفیفی دارند که متوجه آنها نمی‌شوند، در حالی که برخی دیگر علائم واضحی را مشاهده خواهند کرد. در این مطلب از مرکز سالمندان به مهم‌ترین علائم دیابت در سالمندان می‌پردازیم.
افزایش تشنگی و ادرار کردن
دیابت باعث تجمع گلوکز اضافی در خون می‌شود و این امر کلیه‌های سالمند را بیش از حد تحریک می‌کند. همان‌طور که کلیه‌ها برای فیلتر کردن این گلوکز کار می‌کنند، گلوکز اضافی به‌وسیله ادرار سالمند دفع می‌شود و همراه با آن مایعات مختلفی را از بدن خارج می‌کند.
خستگی مفرط
آیا سالمند مدنظر اخیراً بیش از حد معمول احساس تنبلی می‌کند؟ یکی دیگر از علائم دیابت در افراد مسن، خستگی مفرط است. خستگی به این دلیل رخ می‌دهد که وقتی سطح قند خون سالمند بالا باشد، تبدیل گلوکز به انرژی برای بدن او دشوارتر می‌شود. یکی دیگر از دلایل خستگی می‌تواند کم آبی بدن سالمندان ناشی از دیابت باشد.
کاهش انرژی و خستگی می‌تواند از نشانه‌های افسردگی در سالمندان باشد. درصورت پایدار بودن شرایط نباید نسبت به این وضعیت بی اهمیت بود.
زخم‌هایی که دیرتر بهبود می‌یابند
برخی از افراد مسن مبتلا به دیابت متوجه می‌شوند که بریدگی‌ها، زخم‌ها و کبودی‌ها با سرعت کمتری نسبت به معمول بهبود می‌یابند. یکی دیگر از علائم هشداردهنده ایجاد زخم‌ها (به ویژه در پاها) و عفونت‌های پوستی است که به سرعت برطرف نمی‌شوند. در بحث مراقبت از سالمند دیابتی چنین مواردی باید کاملاً جدی گرفته شوند.
این شرایط ممکن است به دلیل اختلال در گردش خون ناشی از بالا بودن گلوکز خون باشد که روند بهبود طبیعی بدن را مختل می‌کند. زنان مبتلا به دیابت نیز ممکن است عفونت مثانه و عفونت‌های قارچی واژن را تجربه کنند.
سرگیجه یا غش
افراد مسن مبتلا به دیابت ممکن است در بازه‌های زمانی مختلف، افت قند خون ناگهانی داشته باشند که به آن وضعیت هیپوگلیسمی می‌گویند. در هیپوگلیسمی سطح قند خون از هفتاد میلی‌گرم کمتر می‌شود. هنگامی که سطح گلوکز خون کاهش می‌یابد علاوه بر سرگیجه فرد مسن شاهد علائم دیگری خواهیم بود. مثل:
- ضعف
- لرزش
- گیجی
- حتی غش کردن سالمندان
برای درمان سریع افت قند خون در افراد دیابتی نوشیدن آب‌میوه یا خوردن قرص گلوکز توصیه می‌شود تا قند خون خود را به سرعت بالا ببرند.
درباره مهم‌ترین دلایل حواس پرتی در سالمندان که تاکنون مورد تائید قرار گرفته‌اند بیشتر بدانید.
سردرد
مغز ما برای عملکرد صحیح به تحویل مداوم گلوکز نیاز دارد. این امر با کاهش و افزایش ناگهانی قند خون دچار اختلال می‌شود. پس جای تعجب نیست که سردرد در سالمندان یکی از علائم رایج دیابت است.
احساس سوزن سوزن شدن در دست‌ها و پاها
تقریباً نیمی از افراد مبتلا به دیابت آسیب عصبی دارند، به خصوص کسانی که سال‌ها دیابت داشته‌اند. نام پزشکی این علامت دیابت نوروپاتی محیطی است که می‌تواند باعث احساس گزگز، بی‌حسی، ضعف یا حتی درد در دست و پا شود. نفروپاتی دیابتی یکی از انواع بیماری کلیوی در سالمندان است.
مشکلات لثه
یکی دیگر از علائم دیابت در افراد مسن، لثه‌های قرمز، متورم و دردناک است. به طور کلی دیابت می‌تواند سیستم ایمنی بدن شما را به خطر بیندازد و احتمال عفونت در لثه‌ها و استخوان‌هایی که دندان‌های شما را محکم می‌کنند افزایش دهد. برخی از علائم هشداردهنده‌ای که باید علاوه بر التهاب لثه‌ها به آنها توجه کنید عبارت‌اند از لق شدن دندان‌ها، زخم‌ها و پاکت‌های پر از چرک در لثه‌ها.
افزایش اشتها
یکی دیگر از علائم هشداردهنده دیابت در سالمندان گرسنگی بیشتر از حد معمول است (وضعیتی به نام پلی فاژی). پلی فاژی زمانی اتفاق می‌افتد که دیابت مانع از رسیدن گلوکز رژیم غذایی به سلول‌های فرد مبتلا شده و در نتیجه حتی پس از خوردن یک وعده غذایی بزرگ، همچنان احساس گرسنگی را تجربه کند.
این وضعیت می‌تواند شروع یک چرخه ناامید کننده از افزایش اشتها در فرد مبتلا به دیابت باشد این روند منجر به بالا رفتن فشار خون در سالمند خواهد شد.
خشکی دهان
خشکی دهان یکی دیگر از علائم دیابت در افراد مسن است. این احساس ناخوشایند که اغلب با لب‌های خشک و ترک خورده و زبری زبان همراه است، زمانی رخ می‌دهد که دهان شما قادر به تولید بزاق کافی نباشد. خشکی دهان ممکن است با نوسانات قند خون سالمند ظاهر شود و یا از بین برود. پرسش اصلی در بحث مراقبت از سالمند دیابتی این است که چه کسانی بیشتر به این بیماری مبتلا می‌شوند؟
کدام سالمندان بیش از دیگران در معرض خطر دیابت هستند؟
به طور کلی سالمندانی که در دوران جوانی خود بیش از حد مورد نیاز بدن قند و شیرینی مصرف می‌کرده‌‌اند، به میزان بیشتری در معرض خطر دیابت قرار دارند. علاوه بر این، اگر در خانواده سالمند فردی به این بیماری مبتلا بوده است، شانس ابتلای او نیز به شدت افزایش می‌یابد.
شایع‌ترین نوع دیابت در افراد مسن دیابت نوع ۲ است. در واقع، تقریباً نیمی از افراد مبتلا به دیابت نوع ۲، افراد ۶۵ساله یا مسن‌تر هستند. در حالی که این وضعیت در هر سنی جدی است، افراد مسن مبتلا به دیابت با چالش‌های منحصر به فردی روبرو هستند. این گروه در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عوارض مرتبط با دیابت از جمله هیپوگلیسمی، بیماری قلبی و نارسایی کلیه خواهند بود. به همین دلیل است مراقبت از سالمند دیابتی باید جدی گرفته شود. در صورتی که سالمند شما علاوه بر دیابت، به بیماری قلبی هم مبتلاست لازم است درباره روش‌های مراقبت از سامندان با بیماری‌های قلبی و عروقی بیشتر بدانید.
مصرف منظم داروها در نگهداری از سالمندان دیابتی
مهم‌ترین دارو در زمینه کنترل دیابت انسولین است. انسولین از جمله داروهایی محسوب می‌شود که باید به صورت کاملاً منظم در اختیار سالمند قرار گیرد. در صورت مصرف بیش از حد یا کمتر از میزان استاندارد انسولین، بیماری سالمند تشدید می‌گردد. به طور کلی مصرف منظم داروها برای بهبود سالمند باید کاملاً جدی گرفته شود.
انتخاب‌های غذایی مفید برای سالمند دیابتی
در برخی موارد توصیه‌های غذایی برای افراد مسن مبتلا به دیابت با سابقه قبلی ممکن است با توصیه‌های کلی بیماران دیابتی متفاوت باشد. برخی از افراد مسن مبتلا به دیابت بیشتر از اضافه وزن، دچار کمبود وزن هستند و میزان بالایی از سوءتغذیه در آنها دیده می‌شود. کاهش چربی، نمک و قند برای هر فرد مسن مبتلا به دیابت ممکن است مناسب نباشد. غذا خوردن ضعیف یا نامنظم اغلب می‌تواند موجب ایجاد هیپوپوست شود.
بهداشت ضعیف دهان و دندان، اثرات برخی داروها بر سیستم گوارشی، محدودیت حرکت در سالمندان یا کم بینایی و حتی نابینایی همگی می‌توانند باعث به وجود آمدن مشکلات در تغذیه سالمندان شوند. مصرف مایعات اغلب در افراد مسن کمتر است که می‌تواند باعث کم آبی بدن، به ویژه در طول دوره‌های بیماری گردد.
افراد در معرض خطر باید توسط یک متخصص تغذیه جهت رسیدگی به موارد نگران‌کننده‌ای مانند نیاز به کالری اضافی، مکمل‌های غذایی، کاهش وزن، رژیم غذایی کم‌نمک یا مصرف غذاهای قابل‌کنترل مورد ارزیابی قرار بگیرند. در ادامه بحث مراقبت از سالمند دیابتی به پیشگیری و درمان این بیماری می‌پردازیم.
بهترین تغذیه برای سالمندان مبتلا به دیابت شامل چه مواردی می‌شود؟
پیشگیری و درمان دیابت در سالمندان
افراد مسن باید تغییراتی در سبک زندگی خود (مانند ورزش، تغذیه صحیح، مدیریت قند خون، محدودکردن الکل و اجتناب از سیگار) را در نظر بگیرند. با استفاده از چنین مواردی می‌توان از وقوع دیابت جلوگیری کرد.
در مراکز معتبر نگهداری از سالمندان، یک پزشک سلامت کلی سالمند را ارزیابی می‌کند و بهترین برنامه مراقبتی را بر اساس اهداف شخصی، وضعیت عملکردی، سندرم‌های سالمندی، سارکوپنیا و سایر بیماری‌های مزمن به وی ارائه می‌کند. برنامه‌های مراقبت، سفارشی و برای هر فرد متفاوت خواهند بود. یک برنامه پیشگیری از دیابت برای افراد مبتلا به پیش دیابت (prediabetes) جهت جلوگیری از پیشرفت دیابت توصیه می‌شود.
اگر تصمیم دارید خودتان یا سالمند عزیزتان در یک سرای سالمندان زندگی کنید لازم است برخی موارد را به صورت دقیق بررسی کنید تا با مشکل مواجه نشوید.
نکات مهم مراقبت از سالمند دیابتی
دیابت یک بیماری مزمن است. مزمن بودن باعث می‌شود که همواره بیماران تحت مراقبت و چکاپ‌های دوره‌ای قرار بگیرند. در صورت عدم رعایت نکات درمانی، بیماران عوارضی همچون از دست دادن بینایی، از دست دادن پا و … را تجربه خواهند کرد.
سالمندانی که قند زیاد مصرف می‌کنند ولی هنوز به این بیماری مبتلا نشده‌اند باید بلافاصله مصرف قند خود را کنترل نمایند. هرچه زودتر مصرف قند کنترل شود، امکان ابتلا به این بیماری نیز کاهش می‌یابد. به طور کلی مهم‌ترین نکاتی که در این زمینه باید به آنها توجه کرد عبارت‌اند از:
- بهبود شرایط تغذیه
- چکاپ‌های دوره‌ای سالمند
- پیروی از برنامه درمانی ارائه شده
در این متن به بررسی کلیه موارد مرتبط با مراقبت از سالمند دیابتی پرداختیم. دیابت از جمله بیماری‌هایی محسوب می‌شود که با استفاده از روش‌های پیشگیرانه می‌توان از وقوع آن جلوگیری کرد. سالمندان مبتلا به این بیماری باید تحت مراقبت‌ها و بررسی‌های کاملاً دقیق قرار داشته باشند، زیرا کوچک‌ترین تغییری در میزان قند خون، ممکن است منجر به عوارض جبران‌ناپذیری شود.
استفاده از خدمات مراکز نگهداری از سالمندان بهترین روش موجود جهت تسریع بهبود سالمندان مبتلا به بیماری دیابت است. مرکز سالمندان پارسایان با بهره‌گیری از برترین متخصصان و فراهم نمودن محیطی راحت و آرامش‌بخش، در کلیه مراحل مربوط به کنترل و درمان این بیماری همراه سالمند عزیز شما خواهد بود.
