برقراری ارتباط با دیگران در هر سن و سالی برای انسانها یک ضرورت به شمار میرود. ما انسانها موجوداتی اجتماعی هستیم و بدون حیات اجتماعی نمیتوانیم به زندگی خود ادامه دهیم. وقتی فردی پا به سن میگذارد، احساس نیاز بیشتری برای برقراری ارتباط با دیگران میکند. سالمندی دوره بازنشستگی است و به همین دلیل افراد اوقات فراغت بیشتری دارند. به علاوه اینکه برای مقابله با بیماریهای جسمی نیاز به همراهی اطرافیان دارند. در این مطلب قصد داریم به برخی از روشهای مفید برای برقراری ارتباط موثر با سالمندان بپردازیم. دعوت میکنیم تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
فواید ارتباط برقرار کردن با سالمندان
نوع مواجهه ما با سالمندی تعیین کننده کیفیت زندگیمان در این بازه سنی است. حضور فعال سالمندان در جمعهای دوستانه و خانوادگی زمینه را برای حفظ روحیه و نشاط آنها فراهم میکند. دستیابی به چنین هدف مهمی چند پیش شرط اساسی دارد. تلاش برای برقراری ارتباط موثر با سالمندان یکی از آنهاست. به این ترتیب میتوانند خیلی راحتتر با آنها ارتباط بگیرند. این موضوع جلوی بروز بسیاری از مشکلات روحی و روانی در دوره سالمندی را میگیرد.
موانع همصحبتی با سالمندان
برای برقراری ارتباط موثر با سالمندان لازم است که با موانع پیش رو آشنا باشید. خیلی از افراد در برقراری ارتباط سازنده با سالمندان دچار مشکل میشوند. به این دلیل که شناخت مناسبی از موانع موجود ندارند. به عنوان مثال برخی از سالمندان ترجیح میدهند که با زبان محلی خود با دیگران صحبت کنند و عدم آشنایی با زبان آنها مانعی بر سر راه ارتباطگیری به شمار میرود.
مشکلات مربوط به شکاف نسلی یکی دیگر از موانع جدی بر سر راه برقراری ارتباط سازنده با سالمندان است. طبیعی است که نباید انتظار داشته باشید افراد مسن خود را با تمام المانها و مشخصات زندگی امروزی تطبیق دهند. بنابراین برای همصحبتی با آنها لازم است که کمی به دنیایشان نزدیکتر شوید. به عنوان مثال دهها بار صحبت کردن با سالمندان از طریق پیامرسانهای صوتی و تصویری، به اندازه یک بار دیدار حضوری نمیتواند روی روحیه آنها تاثیرگذار باشد.
یکی دیگر از مهمترین موانع برقراری ارتباط موثر با سالمندان، گوش نکردن به حرفهای آنهاست. معمولا افراد مسن از اینکه دیگران با توجه به حرفهای آنها گوش دهند، لذت میبرند. برخورد سرد توأم با بیتوجهی به صحبتهای سالمندان، باعث میشود تا دیواری بین خود و شما ایجاد کنند. دیواری که برای خراب کردن آن باید خیلی تلاش کنید.
برقراری ارتباط با افراد مسن به پیشگیری از بسیار مشکلات روحی و خلقی همچون افسردگی کمک میکند.
روشهای برقراری ارتباط با سالمندان
طبیعی است که برای برقراری ارتباط موثر با سالمندان باید روشهایی متفاوت از افراد جوان را در پیش بگیرید. خوشبختانه ارتباط با دیگران از جمله مهارتهای اکتسابی در انسان است که در هر سنی میتوان با کمی تمرین و تکرار به خوبی فرا گرفت. بنابراین در این مطلب از بهترین سرای سالمندان تهران چند ترفند مهم را ذکر میکنیم که با در نظر گرفتن آنها میتوانید به خوبی با سالمندان در محیط اطراف خود ارتباط برقرار کنید.
۱. صبور باشید
اولین شرط موفقیت برای برقراری ارتباط موثر با سالمندان صبر و حوصله زیاد است. ممکن است با یکبار حرف زدن نتوانید منظور خود را به سالمندان منتقل کنید. بنابراین لازم است که گاهی اوقات حرفهای خود را چند بار تکرار کنید. همیشه شمرده با افراد مسن حرف بزنید تا زمان کافی برای فهمیدن حرفهای شما را در اختیار داشته باشند.
در مکالمه با سالمندان نباید دائما از این شاخه به آن شاخه بپرید. سعی کنید روی یک موضوع متمرکز شوید تا سررشته بحث از دست آنها در نرود. حتما باید به صورت فعال به حرفهای آنها گوش دهید. به طوری که متوجه توجه شما به حرفهای خود شوند. زبان بدن، حالت چهره و لحن صدای شما در این زمینه نقش کلیدی بازی میکنند.
۲. سوال بپرسید
یکی از بهترین راههای برقراری ارتباط موثر با سالمندان، پرسیدن سوال از آنهاست. مهم است که سالمندان در برقراری ارتباط با دیگران احساس استقلال داشته باشند. به همین دلیل به جای آنها تصمیم نگیرید. در عوض درباره اقدامات مد نظر از آنها نظرخواهی کنید. به هیچ عنوان خود را در جایگاه تصمیمگیری برای آنها قرار ندهید. چنین رفتارهایی باعث به خطر افتادن سلامت روان سالمندان و نقطه آغاز بروز اختلالات روانی در سالمندان است.
در فعالیتهای عادی و روزمره زندگی سالمندان را مشارکت دهید. به عنوان مثال از آنها بپرسید که برای ناهار چه چیزی میل دارند؟ حتی میتوانید چند گزینه به آنها پیشنهاد دهید تا از بین آنها غذای مورد علاقهشان را انتخاب کنند. تجربه مهمترین اندوخته سالمندان است. از آنها درباره تجربیاتشان سوال بپرسید و با علاقه پای پاسخهایشان بنشینید. به این ترتیب باب گفتگوی سالم بین شما و افراد مسن به مرور زمان باز میشود.
سرگرمی مناسب سالمندان شامل چه مواردی میشود با چه روشهایی میتوان افراد مسن را سرگرم کرد؟
۳. وارد جدال لفظی نشوید
طبیعی است که تفاوتهای نسلی باعث شود شما در مقایسه با سالمندان اطراف خود نظرات متفاوتی در مسائل مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی داشته باشید. این حق طبیعی شماست که با نظرات آنها مخالف باشید؛ اما وارد شدن به بحثها و جدالهای لفظی به سالمندان هیچ کمکی به بهبود ارتباط شما با آنها نمیکند.
یکی از ویژگیهای اخلاقی افراد مسن این است که به سختی تغییر عقیده میدهند. بنابراین پیشنهاد میکنیم به جای وارد شدن به بحثهای چالشی و بیفایده با آنها، رشته کلام را به دست گرفته و به سمت موضوعات خانوادگی هدایت کنید. مثلا درباره خاطرات جمعی، مسافرتها، مراسمهای شادی و این قبیل تجربههای خانوادگی صحبت کنید. به هیچ عنوان در بحث با سالمندان صدای خود را بالا نبرید و از کلمات غیر محترمانه استفاده نکنید.
۴. کودکانه رفتار نکنید
هنگام صحبت کردن با سالمندان باید کاملا مراقب رفتار خود باشید. به هیچ وجه لازم نیست برای برقراری ارتباط موثر با سالمندان از زبان کودکانه استفاده کنید. همین که کلمات را با صدای بلند و شمرده بیان کنید برای کمک به درک بهتر آنها کفایت میکند. اگر آنها احساس کنند که مانند کودکان رفتار میکنید، ناراحت میشوند و طبیعتا مانعی بر سر راه ارتباط ایجاد میشود.
۵. ارتباط چشمی برقرار کنید
هنگام صحبت کردن با سالمندان حتما ارتباط چشمی از موضع برابر برقرار کنید. به عنوان مثال اگر سالمندی از ویلچر استفاده میکند، شما هم برای صحبت کردن یک صندلی کنار او قرار دهید و از موضع برابر با او ارتباط بگیرید. نگاه بالا به پایین به سالمندان تاثیر منفی زیادی روی کیفیت ارتباط با آنها دارد.
تشخیص علائم بیاشتهایی در سالمندان کار سادهای نیست اما برقراری ارتباط موثر و مدام به تشخیص کم اشتها شدن سالمند و حتی رصد علائم اولیه سوء تغذیه در سالمندان کمک میکند.
۶. شرایط را برای تمرکز کردن فراهم کنید
مشکل حواس پرتی در سالمندان معمولا در مقایسه با جوانها خیلی بیشتر است. به همین دلیل برای برقراری ارتباط موثر با آنها لازم است که عوامل حواسپرتی را تا جای ممکن کاهش دهید. به عنوان مثال سروصدای اضافی در محیط را حذف کنید.
۷. از “من” استفاده کنید
به این دو جمله دقت کنید:
- تو همیشه فراموش میکنی که برای قرارهای ملاقاتت برنامهریزی کنی.
- من کمک میکنم تا برای قرارهای ملاقاتت برنامهریزی کنی.
با استفاده از جمله اول به نوعی فرد مقابل را مورد حمله قرار میدهیم. این در حالی است که جمله دوم کاملا گارد بسته طرف مقابل را باز میکند. به همین دلیل پیشنهاد میکنیم از این سبک کلامی برای برقراری ارتباط موثر با سالمندان استفاده کنید. به این ترتیب کمتر با چالش عدم همراهی کردن آنها روبهرو میشوید.
۸. شوخی کنید
خیلیها فکر میکنند که شوخطبعی در صحبت با سالمندان نوعی بیاحترامی به آنهاست. اما واقعیت این است که هیچکس برای خندیدن پیر نیست. پیشنهاد میکنیم که برای برقراری ارتباط کلامی سالم و سازنده با افراد مسن حتما از شوخی کردن و طنزپردازی محترمانه استفاده کنید. فراموش نکنید که خنده بر هر درد بیدرمان دواست و باعث میشود که خیلی راحتتر با سالمندان صحبت کنید.
ارتباط با سالمند کم شنوا
برای برقراری ارتباط موثر با سالمندان کم شنوا لازم است که علاوه بر ترفندهای فوق، نکات مهم دیگری را نیز در نظر بگیرید. اولین پیشنهاد ما یادگیری زبان اشاره است. اگر شما و سالمندان به خوبی با زبان اشاره آشنایی داشته باشید، میتوانید خیلی راحت با هم ارتباط برقرار کنید. در کنار آن باید به نکات زیر نیز توجه کنید:
- ارتباط چشمی و لب خوانی برای صحبت کردن با سالمندان کم شنوا خیلی مفید است.
- از جملات کوتاه به همراه کلمات ساده برای کمک به لبخوانی استفاده کنید.
- شمرده و آهسته حرف بزنید.
- حتما تا پایان زمان گفتگو رودرروی فرد کم شنوا بنشینید.
- همواره از آنها سوال کنید که متوجه حرفهای شما شدهاند یا خیر؟
با مشکلات شنوایی و علائم کم شنوا شدن سالمندان بیشتر آشنا شوید.
مواردی که پرستار سالمند باید بداند
مراقبت از سالمندان یک کار کاملا تخصصی است که باید مبتنی بر اصول علمی باشد. توانایی برقراری ارتباط موثر با سالمندان یکی از مهمترین مهارتهایی است که پرستاران فعال در این زمینه باید دارا باشند. مجموعه نکاتی که تا اینجا اشاره کردیم از جمله مهمترین مواردی است که پرستار سالمندان باید با آنها آشنا باشد.
کلام پایانی
آنچه باید درباره برقراری ارتباط موثر با سالمندان بدانید را در این مطلب بررسی کردیم. خانه سالمندان پارسایان برنامههای ویژهای برای نگهداری از سالمندان دارد. ما در پارسایان خود را تنها مسئول سلامت جسمی سالمندان نمیدانیم. بلکه حفظ روحیه، نشاط و شادابی عزیزان سالمند به همان میزان برایمان مهم است. استانداردهای زندگی سالمندان در سرای پارسایان در بالاترین سطح ممکن است. چون شما شایسته بهترینها هستید.