حواس پرتی را می‌توان از جمله شایع‌ترین اختلالات روانی در بین سالمندان دانست. امروزه مطالعات بسیار زیادی در زمینه حواس پرتی در سالمندان انجام شده است و خوشبختانه روش‌های مناسبی برای درمان فراموشی در سالمندان وجود دارد. سالمندانی که در گذشته شرایط روحی و روانی سختی را تجربه کرده‌اند بیش از سایر افراد در معرض ابتلا به چنین بیماری‌هایی قرار دارند. در صورت مشاهده کوچک‌ترین علائم مرتبط با اختلال حواس پرتی، باید بلافاصله نسبت به استفاده از روش‌های درمانی اقدام کرد.
در این متن قصد داریم شما را با کلیه مباحث مربوط به حواس پرتی در افراد سالمند آشنا کنیم. اگر سالمندی دارید که از این بیماری رنج می‌برد و یا به طور کلی در این زمینه کنجکاو هستید، ادامه متن را به هیچ وجه از دست ندهید.
علت حواس پرتی در سالمندان
حواس‌پرتی از جمله بیماری‌هایی محسوب می‌شود که هنوز در مورد علل آن اطلاعات مناسبی تهیه نشده است. دلیل این امر را می‌توان به متغیر بودن شرایط بیماران مرتبط دانست.
با این حال، برخی از علل را می‌توان در کیس‌های مختلفی از بیماران مشاهده کرد، البته این بدان معنا نیست که هر فردی که از چنین شرایطی رنج می‌برد قبلاً با این موارد روبه‌رو بوده است. برخی از مهم‌ترین علل حواس پرتی در سالمندان که تاکنون مورد تأیید قرار گرفته‌اند عبارت‌اند از:
- وجود مشکل خواب در سالمندان (چه از لحاظ پرخوابی و چه از لحاظ کم‌خوابی)
- استفاده از مواد غذایی اصلاح شده
- عدم رعایت نظم و انضباط در محیط محل زندگی
- قرار گرفتن تحت‌تأثیر اخبار بد و حوادث ناگوار
- عدم دریافت مواد معدنی مغذی به صورت خوراکی
- عدم دریافت ویتامین‌های مهم (مانند ویتامین بی، سی، ای و …)
- عدم دریافت املاح در تغذیه روزانه
- عدم استفاده از برنامه‌ریزی جهت انجام امور شخصی
- استفاده بسیار زیاد از گلوکز
- استرس مداوم و اضطراب‌‌های ناگهانی و بی‌دلیل
- تولید هورمون‌های نامناسب مانند اختلالات تیروئید در سالمندان (ترشح بیش از حد یا کم‌تر از میزان لازم)
- عوارض داروها (معمولاً داروهایی که برای بیماری افسردگی تجویز می‌گردند)
- سابقه وجود بیماری حواس پرتی در آشنایان و خانواده
- وجود سابقه سندروم فعالیت بیش از حد
درباره اهمیت تغذیه مناسب برای سالمندان بیشتر بدانید.
علت فراموشی ناگهانی در سالمندان
- آسیب به سر و ضربه مغزی به دلیل سقوط، تصادف رانندگی و ضربه‌های سخت به سر حتی اگر منجر به بی‌هوشی نشود.
- ابتلا به سرطان و درمان‌های مرتبط مثل عوارض شیمی درمانی در افراد مسن و پرتودرمانی
- تومورهای مغزی، آسیب به مغز به دلیل جراحی برای درمان تومور مغزی
- لخته شدن خون
- عفونت در مغز
- کم کاری تیروئید
- کم خونی
کمبود ویتامین B12 و اسید فولیک - دمانس عروقی
- سکته مغزی در سالمندان و دیگر افراد می‌تواند باعث از دست دادن حافظه کوتاه مدت یا بلند مدت شود.
- عوارض دارویی: مصرف دارو برای افسردگی، اختلالات خواب، تشنج، دارو برای کلسترول بالا، داروهای ضد اضطراب، مسکن‌های ضد درد و داروهای کنترل فشار خون بالا در سالمندان
- از دست دادن ناگهانی همسر، فرزند یا یکی از عزیزان
- سوء مصرف در الکل یا مواد مخدر
علائم حواس پرتی در سالمندان
حواس پرتی در سالمندان یک موضوع بسیار گسترده است و به همین دلیل نمی‌توان علائمی همگانی را برای این بیماری توصیف کرد. بسیاری از علائم مربوط به این بیماری ممکن است در بیمار مدنظر دیده نشود، اما وضعیت وی وخیم باشد.
برخی از علائم حواس پرتی به صورت گذرا خواهند بود. این ویژگی باعث می‌شود که برای مثال بی اشتهایی سالمند به مدت یک هفته باشد، اما در هفته بعد به اشتهایی قبلی خود بازگردد. به طور کلی زمانی باید به پزشک مشاهده کرد که علائم این بیماری به صورت طولانی ادامه پیدا کنند. بهترین روش تشخیص این بیماری مراجعه به یک متخصص است. برخی از مهم‌ترین علائم حواس پرتی (به خصوص در سالمندان) عبارت‌اند از:
- بدخلقی سالمند با پرستاران، اعضای خانواده و حتی دوستان و آشنایان
- افسردگی خاصی که حتی با داروهای مختلف نیز درمان نشود و یا میزان آن کاهش نیابد
- کم‌اشتهایی بی‌حدومرز سالمند به مدت طولانی و به صورت بدون بازگشت به‌طوری علائم سوء تغذیه در سالمند مشهود شود
- پرخوری بی حدومرز به نحوی که وضعیت سلامت وی به خطر بیفتد
- احساس خستگی مداوم
- احساس نداشتن انرژی لازم برای انجام امور روزانه
- عدم اعتمادبه‌نفس یا عزت‌نفس
- سالمند نتواند حتی برای کارهای ساده تصمیم‌گیری مناسبی انجام دهد
- ناامید بودن سالمند نسبت به آینده
همان‌طور که می‌دانید هر یک از این علائم خود دارای زیرمجموعه‌های بسیاری هستند. به همین دلیل، شرایط سالمند باید به صورت روزانه مورد بررسی قرار گیرد تا در صورت مشاهده هر یک از این نشانه‌ها، در کوتاه‌ترین زمان ممکن نسبت به درمان وی اقدام گردد.
علت کم خونی در زنان سالمند چیست و چگونه تشخیص داده می‌شود؟
حواس پرتی در سالمندان به چه دکتری باید مراجعه کرد؟
بهترین روش تشخیص و درمان حواس پرتی در سالمندان، مراجعه به متخصصان مغز و اعصاب است. حواس پرتی را می‌توان یکی از مهم‌ترین بیماریهای مرتبط با مغز و اعصاب دانست که در صورت عدم رعایت نکات لازم و نبود درمان مناسب، به‌سرعت وضعیت سلامت سالمند را تضعیف خواهد کرد.
متخصصان مغز و اعصاب با بررسی علائم موجود و همچنین استفاده از آزمایش‌های گوناگون، می‌توانند به‌راحتی بیماری حواس پرتی را تشخیص دهند. پس از تشخیص، پزشک مربوطه دستورالعمل‌های لازم را در زمینه ایجاد یک برنامه‌ریزی منظم درمانی به شما ارائه خواهد کرد. همراهان سالمند و مراقبان و پرستاران وی باید با این برنامه درمانی منظم به طور کامل آشنایی داشته باشند، زیرا همان‌طور که گفته شد، در شرایط وخیم حواس پرتی سالمند حتی قدرت انجام امور روزانه و ساده خود را نخواهد داشت.
حواس پرتی برخی از بیماران در مدت کوتاهی قابل تشخیص است، اما تشخیص این بیماری در افرادی که دارای شرایط عادی‌تری هستند ممکن است به معاینات بیشتری نیاز داشته باشد.
حواس پرتی از علائم بیماری افسردگی در سالمندان است که نباید نادیده گرفته شود.
درمان حواس پرتی در سالمندان
درمان اختلالات روانی شدید؛ مانند حواس پرتی در سالمندان باید به طور کامل تحت‌نظر پزشک انجام شود. علت این امر را می‌توان با حساس بودن درمان این بیماری مرتبط دانست. درمان حواس‌پرتی شامل دو زمینه درمانی متفاوت است. علاوه بر داروهای موجود جهت درمان این بیماری، می‌توان از روش‌های درمانی طبیعی نیز بهره گرفت، البته همان‌طور که گفته شد، استفاده از هر روشی باید پس از هماهنگی با پزشک مربوطه صورت گیرد.
از جمله مهم‌ترین درمان‌های طبیعی جهت بهبود حواس پرتی در افراد سالمند می‌توان به استفاده از یک رژیم غذایی سالم اشاره کرد. در بخش‌های قبل به این نکته اشاره کردیم که عدم تغذیه مناسب و دریافت مواد معدنی به میزان کافی می‌تواند یک علت مهم در زمینه ایجاد حواس پرتی باشد. سالمندان عزیز باید از یک رژیم غذایی سالم که دارای کربوهیدارت‌ها، پروتئین‌ها و ویتامین‌ها به میزان مناسب است بهره ببرند.
کمبود هر یک از این موارد موجب از دست دادن توانایی سیستم ایمنی سالمند برای مقابله با حواس پرتی خواهد شد. سالمندان گرامی باید به میزان کافی بخوابند. خواب کافی در کنار تغذیه صحیح، اصلی‌ترین سلاح‌های موجود جهت جلوگیری از حواس‌پرتی محسوب می‌شوند. محیط زندگی سالمند باید آرام، پر از آرامش و زیبا (چه از نظر فطری و چه از نظر بصری) باشد.
سالمند نباید در معرض استرس قرار گیرد. وجود هرگونه خبر ناراحت‌کننده و یا اخباری که باعث ایجاد اضطراب در سالمندان می‌شود به طور کامل روند درمان را به هم می‌ریزد. وجود هوای پاک در محل زندگی سالمند موجب بهبود کارکرد سیستم تنفسی و حالت روحی و روانی وی خواهد شد.
با ویژگی‌های بهترین مرکز نگهداری بیماران آلزایمری در تهران و نوع خدمات و تجهیزات آن آشنا شوید.
فعالیت‌هایی که به تمرکز سالمندان دچار حواس پرتی کمک می‌کند
یکی از روش‌های مناسب جهت بهبود حواس پرتی در سالمندان، استفاده از فعالیت‌های ورزشی است. این فعالیت‌ها باید به‌گونه‌ای در نظر گرفته شوند که سالمند به آن‌ها علاقه‌مند باشد. ورزش موجب تقویت کلی ذهن سالمند خواهد شد. از جمله مهم‌ترین فعالیت‌های بدنی مناسب برای سالمندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- یوگا مناسب سالمندان
- ورزش‌های هوازی
- پیاده‌روی
تقویت حافظه سالمندان
هرچه ذهن سالمند عزیز قوی‌تر باشد، احتمال ابتلا به حواس‌پرتی کاهش خواهد یافت. تقویت حافظه با استفاده از سرگرمی‌های مناسب سالمندان و فعالیت‌هایی مانند شطرنج، حل پازل، حل جدول و … از بهترین راه‌های موجود برای تقویت حافظه در سالمندان به شمار می‌آیند. به یاد داشته باشید که اگر این فعالیت‌ها به صورت گروهی در یک مرکز سالمندان انجام شوند، تأثیر آن‌ها چندین برابر خواهد شد. به همین دلیل توصیه اصلی این است که چنین فعالیت‌هایی معمولاً در گروه‌های کوچک و به صورت هفتگی اجرا شوند.
آیا حواس پرتی در سالمندان از علائم آلزایمر است؟
آلزایمر در سالمندان یا فراموشی نیز همانند حواس پرتی، از اختلالات روانی شایع در سنین بالا محسوب می‌گردد. به طور کلی نمی‌توان بلافاصله پس از وجود حواس‌پرتی اعلام کرد که سالمند دچار آلزایمر شده است. رابطه بین آلزایمر و حواس پرتی باید به صورت دقیق توسط پزشک سالمند مورد بررسی قرار گیرد تا در صورت وجود هرگونه علائمی، درمان‌های مناسب برای وی ارائه شود.
نکات مهم درباره حواس‌پرتی در سالمندان
حواس پرتی در سالمندان می‌تواند علائم مختلفی داشته باشد و احتمالاً در ابتدا ترسناک به نظر خواهد رسید. امروزه از روش‌های درمانی متعددی جهت درمان این اختلال ذهنی استفاده می‌شود.
اگر سالمندان عزیز طبق برنامه درمانی تنظیم شده برای آنان امور خود را انجام دهند، در مدت کوتاهی بیماری حواس پرتی درمان خواهد شد. قاعدتاً نقش پرستاران و مراقبان را در این زمینه نباید دست‌کم گرفت. به طور کلی مهم‌ترین مواردی که در زمینه درمان حواس‌پرتی در افراد سالمند باید به آن توجه شود عبارت‌اند از:
- تشخیص به‌موقع بیماری
- معاینه بیمار توسط پزشک متخصص
- تنظیم یک برنامه غذایی و درمانی مناسب برای سالمند مبتلا به حواس پرتی
- استفاده از تمرین‌های ذهنی و فعالیت‌هایی نظیر یوگا، ورزش‌های هوازی و …
ابتلای سالمند به حواس پرتی نشان‌دهنده پایان دنیا نیست! حواس پرتی در سالمندان به وسیله روش‌های درمانی متنوعی قابل‌درمان است. بهترین روش موجود جهت پیگیری درمان ارائه شده توسط پزشکان متخصص، بهره‌گیری از خدمات یک مرکز نگهداری از سالمندان خواهد بود.
مرکز نگهداری از سالمندان پارسایان، با استفاده از کارشناسان و متخصصان مجرب در زمینه نگهداری از سالمندان عزیز، مفتخر است شما را در کلیه موارد مرتبط با درمان و مراقبت از بیماران مبتلا به بیماری حواس‌پرتی همراهی کند. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌‌توانید با ما در تماس باشید.
