شکستگی هیپ یا مفصل ران در سالمندان به یک شکستگی یا ترک در بخش بالایی فمور (استخوان ران) که در نزدیکی مفصل هیپ است، گفته می‌شود. این نوع شکستگی معمولاً در افراد مسن اتفاق می‌افتد که اغلب ناشی از ضعیف شدن بافت استخوانی در سن پیری یا آسیب فیزیکی شدید به ناحیه هیپ است.
شکستگی هیپ میتواند جدی باشد و اثرات منفی زیادی روی دامنه حرکتی، میزان تحرک، استقلال فردی و کیفیت زندگی در افراد مسن، داشته باشد. در ادامه این مطلب از سایت سرای سالمندان پارسایان به بررسی عارضه شکستگی هیپ و روشهای درمان و توانبخشی آن خواهیم پرداخت.
انواع شکستگی مفصل ران پا در افراد مسن
- شکستگی درون‌مفصلی ران پا:
این نوع از شکستگی در سالمندان، بالای فمور و داخل کپسول مفصل هیپ رخ میدهد؛ که اغلب به ناحیه گردن سر فمور یا استخوان ران مرتبط است.
- شکستگی خارج‌مفصلی ران پا:
این نوع شکستگی زیر مفصل هیپ اتفاق می‌افتد و مناطق برآمده فمور را درگیر می‌کند.
علائم شکستگی مفصل ران پا در سالمندان
- درد: ناحیه هیپ یا کشاله ران فرد مسن بر اثر شکستن به شدت درد می‌کند، به ویژه در هنگام راه‌رفتن و تحرک داشتن
- عدم توانایی در حرکت یا تحمل وزن: شکستگی استخوان ران پا در فرد سالخورده، باعث عدم توانایی در ایستادن، مشکل در راه رفتن یا تحمل وزن روی پاهای آسیب‌دیده می‌شود.
- تورم و کبودی: شکستن هیپ یا ران پایِ سالمند باعث تورم و کبودی در همان ناحیه خواهد شد.
- پا کوتاه یا خمیده: پایِ آسیب‌دیده فرد مسن ممکن است نسبت به پایِ سالم کوتاه‌تر یا کج به نظر برسد.
دلایل شکستن مفصل ران در افراد سالمند
- آسیب‌های فیزیکی شدید: مثل تصادف، سقوط از پله‌ها یا زمین خوردن در سرویس بهداشتی و حمام میتواند باعث شکستگی ران پا در افراد مسن شود.
- پوکی استخوان: شکستگی هیپ یا مفصل ران افراد سالخورده بدون دلایل جدی ممکن است، نشان‌هنده ضعف شدید استخوان‌ها یا از علائم پوکی استخوان در سالمندان باشد که نیاز به بررسی جدی و مداخله پزشکی دارد و نباید نادیده گرفته شود.
- اضافه وزن سالمند: فشار بیش از حد به استخوان لگن و استخوان ران پا به دلیل اضافه وزن سالمند که با افزایش سن استخوان‌ها ضعیف و شکننده شده‌اند.
- کمبود ویتامین D: نور خوشید باعث جذب و تولید ویتامین D در بدن می‌شود؛ اما با افزایش سن توانایی پوست برای جذب و تولید این ویتامین کاهش چشمگیری می‌یابد.
- کمبود کلسیم: برای حفظ سلامت استخوان‌ها، وجود کلسیم در بدن ضروری است. کمبود کلسیم در سن بالا منجر به کاهش تراکم استخوانی می‌شود و خطر شکستن استخوان افزایش می‌یابد.
- مصرف داروهای کورتیکواستروئید: مصرف داروهای استروئیدی با تجویز پزشک برای کنترل بیماری‌های زمینه‌ای و خود ایمنی فرد مسن
- ابتلا به بیماری‌های مزمن: آرتریت روماتوئید که به اسم روماتیسم مفصلی در سالمندان شناخته می‌شود و با بالا رفتن سن شیوع بیشتری پیدا می‌کند.
- سرطان: با افزایش سن سلول‌های بدن دچار آسیب‌های بیشتری شده و احتمال ابتلا به بیماری سرطان بیشتر خواهد شد.
- جراحی‌های قبلی در ناحیه لگن یا ران: شکستگی لگن در سالمندان یک اتفاق نسبتاً شایع به دلیل تضعیف استخوان‌هاست و برای درمان فرد مسن باید تحت عمل جراحی قرار بگیرد.
چه افرادی در ریسک بالاتری برای شکستن مفصل ران پا هستند؟
- سن بالا: احتمال شکستگی مفصل ران میتواند در هر سنی وجود دارد، اما در افراد بالای ۶۵ سال شایع‌تر است.
- زنان سالمند: تراکم استخوان و قدرت عضلانی در خانم‌های مسن به دلیل کاهش سطح استروژن و یائسگی سریع‌تر اتفاق می‌افتد و همین امر شکستن مفصل ران در زنان سالمند را بیشترمی‌کند. زنان تقریباً سه برابر بیشتر از مردان دچار این آسیب می‌شوند. با این حال، ممکن است سالمندان مرد نیز به دلایل مختلف سطح خطرناکی از کاهش تراکم استخوانی داشته باشند.
- مشکل دید و نداشتن تعادل: ابتلا به آب مروارید در سالمندان و مشکل در دید، عدم تعادل ناشی از مصرف دارو، نداشتن دید کامل در تاریکی و روشن نبودن محیط، ضعیف شدن چشم‌ها در سنین بالا خطر زمین خوردن در نتیجه احتمال آسیب و ریسک شکستن مفصل ران پا را بیشتر خواهد بود.
- وزن کمتر از وزن نرمال: کاهش وزن شدید و بدون برنامه غذایی خاص، از علائم سوء تغذیه در سالمندان است که باعث از دست دادن تراکم استخوان و کاهش قدرت عضلانی دو عامل تاثیرگذار در شکستن مفصل ران پا هستند.
شرایط پزشکی خاص در افراد مسن
- پارکینسون در سالمندان: خطر زمین خوردن و شکستن استخوان هیپ و ران پا در بیماران پارکینسونی به دلیل سخت شدن حفظ تعادل هنگام راه رفتن زیاد است.
- اختلال تیروئید در سالمندان: در تیروئید پرکار و کنترل نشده خطر شکستن هیپ یا مفصل ران افراد مسن بالاتر خواهد بود.
- اختلالات روده: با افزایش سن و در دوران پیری روده توانایی کمتری در جذب کلسیم دارد و دفع کلسیم از طریق ادرار افزایش می‌یابد. کمبود کلسیم درصد شکستن استخوان مفصل ران پا را افزایش میدهد.
- دیالیز و مشکلات تغذیه: از دست دادن اشتها، حالت تهوع و بی میلی به غذا برخی عوارض دیالیز در سن بالا هستند که باعث مصرف کمتر انواع ویتامین‌های طبیعی موجود در رژیم غذایی از جمله ویتامین D می‌شود. عوارض کمبود ویتامین دی در افراد مسن از دست دادن تراکم استخوان و افزایش خطر شکستن استخوان خواهد بود.
- سکته مغزی: برخی عوارض سکته مغزی در سن بالا مشکلات بینایی و فلج نصف بدن هستند. این موارد احتمال زمین خوردن سالمند به دلیل عدم تعادل را افزایش میدهد. سقوط یکی از دلایل بسیار مهم شکستگی مفصل ران پا در سنین بالاست.
- مشکلات عصبی: خطر زمین خوردن فرد سالخورده را افزایش میدهد.
- افت قند خون یا فشار خون پایین: تغییرات ناگهانی در فشار خون و قند خون باعث سرگیجه سالمند و زمین خوردن او خواهد شد. این اتفاق ممکن است باعث آسیب‌های متفاوت از جمله شکستن استخوان سالمند شود.
فشار خون باید همواره جدی گرفته شود و تفاوتی ندارد که سالمند در چه سنی به سر می‌برد، زیرا حتی کوچک‌ترین مشکلی در میزان صحیح فشار خون مشکلات بسیار شدیدی خواهد شد.
علت افت فشار خون در سالمندان
روشهای درمان شکستگی هیپ یا مفصل ران
درمان‌های اورژانسی
- جراحی فوری
- دارودرمانی برای مدیریت درد
- اقدامات ضروری برای جلوگیری از تشکیل لخته خون
- پیشگیری از عفونت در بخش شکسته مفصل ران
جراحی مفصل ران
انواع مختلف جراحی برای درمان شکستگی هیپ یا مفصل ران وجود دارد که جراح با توجه به موارد زیر نوع جراحی را تعیین می‌کند:
- محل شکستگی مفصل ران پا
- شدت شکستگی استخوان ران
- تراز بودن یا عدم تراز استخوان‌های شکسته
- سن بیمار
- بیماری‌های زمینه‌ای و شرایط سلامتی بیمار
روشهای جراحی برای درمان شکستگی استخوان ران پا
۱. جراحی ترمیم استخوان ران (فمور):
در این روش جراح برای ترمیم شکستگی بخش‌های جدا شده استخوان را سر جای خود پیچ می‌کند تا قسمت‌های شکسته استخوان ران پا کنار هم قرار بگیرد و وضعیت بیمار بهبود یابد. برخی مواقع برای حمایت بیشتر از قسمت شکسته جراح پیچ‌ها را به یک پایه فلزی متصل می‌کند که در طول استخوان ران (فمور) قرار دارد.
۲. تعویض کامل مفصل با پروتز:
تعویض بخش بالایی مفصل استخوان ران (فمور) و استخوان لگن با پروتز از روشهای درمان شکستگی مفصل استخوان ران در سالمندان است. مطالعات اخیر نشان داده؛ هزینه تعویض کامل مفصل ران به صرفه بوده و روشی موثر برای بهبود کیفیت زندگی افراد به شمار می‌رود.
تعویض بخشی از فمور:
در برخی شرایط، بخش سوکت هیپ نیاز به جایگزینی ندارد. جایگزینی نیمه فمور ممکن است برای افرادی که سالم‌تر هستند یا دیگر مستقل زندگی نمی‌کنند، توصیه شود.
ترمیم هیپ:
روشهای ترمیم شکستگی هیپ با کمک پیچ و مهره و میله‌های از جنس فلزی تعمیر می‌شود. ممکن است در برخی موارد، استفاده از پروتز برای جایگزینی بخش‌هایی از مفصل هیپ ضروری باشد.
اگر در اثر شکستگی، تامین خون به بخش گلوله‌ای مفصل هیپ آسیب ببیند، جراحان ممکن است پیشنهاد دهند تا مفصل به شکل نیمه یا کامل تعویض شود. این نوع آسیب که بیشتر در افراد مسن با شکستگی گردن فمور رخ میدهد، به این معناست که استخوان با احتمال کمتری بهبود خواهد یافت.
پروستات در سالمندان از جمله رایج‌ترین مشکلات در بین آقایان مسن به شمار می‌رود. که برخی از انواع پروستات خطرناک و بعضی دیگر قابل کنترل هستند.
علائم سرطان پروستات در سالمندان
توانبخشی شکستگی هیپ یا مفصل ران در سالمندان
ممکن است از خود بپرسید آیا فیزیوتراپی بعد از عمل مفصل ران پا در سالمندان ضروری است؟
در پاسخ باید بگوییم که توانبخشی سالمند و مراقبت‌های ضروری بعد از جراحی هیپ باید بسیار جدی گرفته شوند.
فیزیوتراپی سالمندان پس از جراحی مفصل ران، ابتدا روی تمریناتی جهت توسعه دامنه حرکت و تقویت عضلات تمرکز خواهد داشت. بسته به نوع جراحی و عدم وجود کمک در منزل، ممکن است نیاز به مراجعه به مراکز مراقبت پیشرفته باشد.
در یک مرکز مراقبت سالمندان پیشرفته از سالمندان پس از جراحی، کاردرمان‌گران و تیم فیزیوتراپی، تکنیک‌هایی به سالمند آموزش می‌دهند؛ جهت انجام مستقل فعالیت‌ها در زندگی روزمره مانند:
- استفاده از توالت
- نحوه حمام کردن سالمند
- لباس‌پوشیدن
- پخت و پز
کاردرمان تعیین می‌کند سالمند پس از جراحی مفصل ران برای پیاده‌روی به عصا یا ویلچر جهت بازیابی تحرک و استقلال وجود دارد یا خیر.
این موارد اهمیت لزوم کاردرمانی برای سالمندان پس از جراحی و آسیب‌های متفاوت را نشان میدهد. کاردرمانی نه تنها در زمینه افزایش عملکرد فیزیکی سالمند مؤثر است، بلکه به تقویت اعتماد به نفس فرد سالخورده کمک خواهد کرد. اقدامات مربوط به کاردرمانی در سنین بالا به اندازه انجام جراحی و تخصص جراح اهمیت دارد.
دوران نقاهت بعد از جراحی مفصل ران در سالمندان چقدر است؟
دوران نقاهت بعد از جراحی یا تعویض مفصل ران به چندین عامل بستگی دارد تا سالمند به انجام فعالیت‌های روزمره با استقلال کامل برگردد. از جمله:
- نوع و شدت جراحی
- سن و وضعیت عمومی بیمار
- وضعیت استخوان و عضلات
- نحوه پیشگیری و مراقبت‌های بعد از عمل.
بنابراین مدت زمان بهبود در هر فرد و کیس متفاوت است.
بعضی از بیماران ممکن است پس از چند هفته تا یک ماه بتوانند به فعالیت‌ها روزانه برگردند، اما برای برخی دیگر بهبود کامل و بازگشت به فعالیت‌های روزمره ممکن است چند ماه به طول بیانجامد.
تصمیمات مربوط به مدت زمان نقاهت بعد از جراحی مفصل ران توسط پزشکان و تیم درمانی متخصص بر اساس وضعیت خاص هر بیمار گرفته می‌شود. بهتر است با پزشک در مورد انتظارات و طول مدت نقاهت سالمند صحبت کنید تا بتوانید برنامه مناسبی برای بازگشت به فعالیت‌های روزمره عزیزانتان داشته باشید.
عوارض خطرناک ناشی از شکستگی مفصل ران در سالمندان (روشهای کنترل)
در این بخش روشهای کنترل و پیشگیری از عوارض خطرناک ناشی از شکستگی هیپ یا مفصل ران در سالمندان آورده شده‌اند:
جراحی نامناسب و دیر موقع:
انجام جراحی مناسب و به موقع برای ترمیم شکستگی مفصل ران ضروری است. انجام جراحی در زمان کوتاه پس از شکستگی، باعث کاهش خطر عوارض و افزایش احتمال بهبود کامل می‌شود.
عدم توانبخشی فیزیکی صحیح:
انجام تمرینات توانبخشی مستمر توسط فیزیوتراپیست باعث بهبود عملکرد فیزیکی، تقویت عضلات و بازگشت به فعالیت‌های روزمره می‌شود.
مراقبت‌های کم:
مراقبت‌های بعد از جراحی شامل: کنترل درد، جلوگیری از عفونت، مدیریت خونریزی و مراقبت از زخم‌ها باید به طور دقیق و کامل انجام می‌شود. در صورت کوتاهی در هر یک از موارد اعلام شده کیفیت زندگی فرد سالخورده دچار چالش خواهد شد.
توانبخشی ضعیف سالمند بعد از جراحی مفصل ران:
انجام فعالیت‌های توانبخشی تحت نظر کارشناسان متخصص، شامل تمرینات تعادل، تقویت عضلات مفصل ران و تمرینات کاربردی برای بهبود استقلال در فعالیت‌های روزمره.
تغذیه نامناسب سالمند بعد از جراحی هیپ:
تغذیه به‌موقع و سالم با توجه به نیازهای جسمانی و استخوانی افراد مسن بسیار مهم است. مصرف کافی کلسیم و ویتامین D برای تقویت استخوان‌ها و جلوگیری از آسیب‌های مفصلی ضروری است.
عدم ارتقاء ایمنی و پیشگیری از افتادن:
اتخاذ اقداماتی برای افزایش توجه و تقویت عضلات استوانه‌ای و تعادل، میتواند به کاهش خطر افتادن و در نتیجه کاهش خطر شکستگی مفصل ران کمک کند.
عدم مانیتورینگ و مراقبت مستمر:
پس از جراحی، نیاز به مانیتورینگ و مراقبت مداوم توسط تیم درمانی، از جمله پزشک، پرستار و فیزیوتراپیست وجود دارد تا بهبود و پیشرفت فرد مداوم مورد ارزیابی قرار گیرد و در صورت نیاز، تدابیر لازم اعمال شود.
مراکز توانبخشی مجموعه‌ای از امکانات بازتوانی را یکجا برای پاسخگویی به سالمندان عزیز فراهم می‌کنند و از طرفی بهبودی فرد نیز مطابق با استانداردهای پزشکی امکان‌پذیر است.
بهترین مرکز توانبخشی سالمندان در تهران
روشهای تقویت استخوان برای پیشگیری از شکستن استخوان ران در سالمندان
پیشگیری به معنای انتخاب سبک زندگی سالم در دوران بزرگسالی است و باعث افزایش تراکم استخوان در دوران سالمندی و کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان در سال‌های بعدی می‌شوند. تدابیری که در هر سنی اتخاذ می‌شوند، می‌توانند خطر زمین خوردن در پیری را کاهش داده و به بهبود کلی سلامت افراد کمک کنند.
برای جلوگیری از سقوط و حفظ استخوان‌های سالم:
۱. مصرف کلسیم و ویتامین D کافی: به طور کلی، مردان و زنان بالای ۵۰ سال باید روزانه ۱۲۰۰ میلی‌گرم کلسیم و ۶۰۰ واحد بین‌المللی ویتامین D مصرف کنند.
۲. ورزش کردن برای تقویت استخوان‌ها و بهبود تعادل: ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی، به حفظ تراکم استخوان کمک می‌کنند. انجام ورزش روزانه قدرت کلی را افزایش داده و خطر افتادن را کاهش میدهد. تمرینات ورزشی همچون یوگا برای سالمندان به آموزش حفظ تعادل می‌پردازد نیز برای کاهش خطر سقوط حائز اهمیت است، زیرا تعادل با پیری کاهش می‌یابد.
۳. از سیگار کشیدن و مصرف زیاد الکل خودداری شود: استفاده از تنباکو و الکل میتواند تراکم استخوان را کاهش دهد. مصرف بیش از حد الکل همچنین میتواند تعادل را بهم بزند و خطر افتادن و سقوط را افزایش دهد.
۴. خانه خود را بررسی کنید و از خطرات جلوگیری کنید: فرش‌های زمینه‌گرد را بردارید، کابل‌های برق را در امتداد دیوار قرار دهید و مبلمان اضافی و هر چیز دیگری که ممکن است سبب زمین خوردن فرد مسن شود، را از میان بردارید. اطمینان حاصل کنید که تمام اتاق‌ها و راهروها روشنایی کافی دارند.
۵. معاینه منظم چشم: هر دو سال یک بار برای ارزیابی بینایی چشم افراد سالمند اقدام کنید، اگر سالمند مبتلا به دیابت یا بیماری چشمی است نسبت به درمان اقدام نمایید.
۶. استفاده از عصا و واکر: اگر سالمند شما با مشکل تعادل مواجه است، با راهنمایی یک کاردرمانگر، فیزیوتراپیست یا پزشک او را به استفاده از وسایل کمکی مانند عصا یا واکر تشویق کنید.
معاینات و غربالگری‌های پیشگیرانه ایده خوبی در هر سنی، به ویژه با بالا رفتن سن است زیرا برخی بیماری‌ها تا وخیم شدن اوضاع علائمی ندارند.
چک آپ ویژه سالمندان
خدمات سرای سالمندان پارسایان بعد از جراحی مفصل ران پا یا هیپ
سالمندان به دلیل افزایش سن و کاهش توان عضلات و تضعیف استخوان به مراتب بیشتر از سنین جوان‌تر در معرض سقوط و شکستگی مفصل پا قرار دارند. از این رو مراقب‌های پیشگیرانه به منظور جلوگیری از سقوط و شکستگی هیپ یا مفصل ران در سالمندان از اهمیت بسزایی برخوردار است. در صورت انجام جراحی مفصل ران یا هیپ نیز لازم است تا به کمک مکمل یاری کافی و انجام تمرینات کافی، فرد به طور کامل به فعالیت‌ها و زندگی روزانه خود بازگردد.
- مرکز سالمندان پارسایان مفتخر است که بالاترین نرخ توانبخشی و ترخیص پس از انواع عمل جراحی از جمله عمل هیپ را داشته و با سلامت کامل مرکز توانبخشی سالمندان پارسایان را ترک کرده‌اند.
- سرای سالمندان پارسایان با بهره گیری از کادر درمانی خبره و متخصص فعالیت‌ها و سلامت سالمندان عزیز را به طور روزانه پیگیری می‌کند تا روند بهبودی کامل هرچه سریع‌تر به وقوع بپیوندد.
- فضای رفت و آمد و راه پله‌های آسایشگاه سالمندان پارسایان به نحوی ساخته شده که سالمندان عزیز با امنیت بالا رفت و آمد نمایند.
- مکمل‌یاری به شکل روزانه و بر حسب آزمایش‌های منظمی که از سالمندان گرفته شده انجام می‌شود.
- عصا‌های طبی و ویلچرهای پیشرفته نیز به منظور سهولت رفت و آمد تحت نظر کادر مرکز تحویل سالمندان عزیز شده و مراقبت‌های لازم از آن‌ها صورت می‌گیرد.
در صورت نیاز جهت آشنایی بیشتر با خدمات سرای سالمندان پارسیان، مطالب سایت ما را دنبال کنید یا از طریق صفحه تماس با ما بهترین راه ارتباطی متناسب با شرایط خود را انتخاب کنید و با مشاوران پارسایان در ارتباط باشید.
سوالات متداول
مهمترین روشهای پیشگیری از شکستگی هیپ یا مفصل ران در سالمندان کداماند؟
۱. مصرف کلسیم و ویتامین D کافی
۲. ایمن سازی منزل
۳. پرهیز از مصرف سیگار و الکل
کدام عوارض میتواند به آسیب هیپ منجر شود؟
۱. مشکلات عدم تعادل
۲. اختلالات روده
۳. پوکی استخوان
