زمانی که فردی به سن ۶۰ سالگی میرسد باید غذاهایی بخورد که قلب و ذهن او را سالم نگه دارد. با اینکه اکثر بیماریها فرد را در سنین بالا تهدید میکند اما مصرف یک رژیم غذایی سالم و متعادل در کنار انجام فعالیتهای بدنی میتواند سلامت او را تضمین نماید. با ما همراه باشید تا در مورد تغذیه سالمندان با شما صحبت کنیم.
وقتی صحبت از رژیم غذایی سالمندان به میان میآید، این ذهنیت ایجاد میشود که تنها باید میوه و سبزیجات و غذاهای بخارپز مصرف کنند اما لازم است بدانید غذاهای بیشماری وجود دارد که سالمندان میتوانند مصرف کنید. آنچه اهمیت دارد این است که سالمند نیز باید مانند دیگر افراد غذاهای متنوع و مغذی مصرف کند و از خوردن غذا لذت ببرد. در عین حال باید مراقبت فشار خون و چربی خون و پوکی استخوان و… نیز باشد.
تغذیه سالمندان مبتلا به فشار خون
حفظ فشار خون طبیعی بسیار مهم است. زیرا اجازه میدهد مواد مغذی و اکسیژن به تمام قسمتهای بدن از جمله اندامهای مهم مانند قلب، مغز و کلیهها برسد. بر اساس نظرسنجی ملی سلامت و تغذیه ایالات متحده، ۷۰ درصد از سالمندانی که بیش از ۶۵ سال سن دارند دارای فشار خون بالا هستند. درباره رابطه فشار خون بالا و احتمال ابتلا به بیماریهای کلیوی در سالمندان بیشتر بخوانید.
صبحانه مناسب سالمندان مبتلا به فشار خون
با خوردن یک رژیم کم سدیم غنی از کلسیم، منیزیم و پتاسیم که از آن با عنوان رژیم غذایی DASH یاد میشود، میتوان اقدامات لازم را برای کاهش فشار خون انجام داد. خوردن یک صبحانه سالم، مغذی و کم سدیم میتواند زمینه را برای وعدههای غذایی بعدی فراهم کند. غذاهای مناسب صبحانه میتواند به کنترل فشار خون و افزایش جریان انرژی شما کمک کند. در اینجا چند گزینه برای خوردن در صبحانه با فشار خون بالا آورده شده است:
- بلغور و جو
- تخم مرغ
- ماست و توت
- نان سبوسدار
اهمیت تغذیه در سالمندان با بیماری قلبی و عروقی را در این مقاله بررسی کردیم.
دیگر غذاهای مناسب سالمندان مبتلا به فشار خون
آنچه در مورد تغذیه سالمندان بعد از صبحانه اهمیت دارد میان وعده است. از جمله میان وعدههای سالم کم سدیم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- آجیل بدون نمک
- شکلات تلخ
- میوهها و سبزیجات (آلو، زردآلو، طالبی، خربزه، گریپ فروت، پرتقال، قارچ، نخود فرنگی، سیب زمینی، اسفناج، گوجه فرنگی و…)
در این میان پروتئینهای تازه کم سدیم مانند ماهی، گوشت، عدس و غیره نباید فراموش شود. پروتئین یک ماده مغذی ضروری برای یک رژیم غذایی متعادل است، بنابراین مهم است که آن را در رژیم غذایی سالمندان بگنجانید. با این حال، بسیاری از غذاهای با پروتئین بالا دارای چربی و سدیم بالایی نیز هستند. در اینجا چند گزینه پروتئینی آورده ایم که هم خوشمزه هستند و هم سدیم کمی دارند:
- لوبیا و عدس
- ماهی تازه یا منجمد شده
- برشهای بدون چربی گوشت گاو
- مرغ و بوقلمون
- آجیل و دانههای روغنی بدون نمک
ادویههای مناسب سالمندان مبتلا به فشار خون
ادویهها منبع مخفی نمک هستند و افزایش طعم و مزه غذا به این معنی نیست که باید چاشنیهای پر نمک اضافه کنید. در اینجا چند چاشنی جایگزین برای افزودن به وعدههای غذایی سالمندان آورده شده است:
- ریحان
- برگ بو
- دارچین
- زیره
- سیر
- زنجبیل
- جوز هندی
- پونه کوهی
- فلفل قرمز
- جعفری
- رزماری
- آویشن
نوشیدنی مناسب سالمندان مبتلا به فشار خون
کاهش مصرف نوشابه، نوشیدنیهای کافئیندار و الکل راه خوبی برای حفظ و کنترل بیماری فشار خون در سالمندان است. بسیاری از این نوشیدنیها میتوانند سطح فشار خون را افزایش دهند؛ بنابراین بسیار مهم است که به دنبال جایگزینهای خوب و سالم مانند موارد زیر باشید
- آب
- چای سبز
- شیر کم چرب
رعایت اصول تغذیه در دوره سالمندی یکی از مهمترین موارد قابل توجه برای نگهداری سالمند شما است. خانه سالمندان پارسایان با بیش از ۲۰ سال سابقه کاری و برگزیده شدن به عنوان بهترین مرکز سالمندان کشور، همواره تلاش خود را برای داشتن برنامه غذایی هرچه بهتر سالمندان انجام داده است؛ بنابراین با خاطری آسوده عزیزان سالمند خود را به ما بسپارید.
به همین خاطر ما برای رژیم غذایی سالمندان شما خدمات زیر را در نظر گرفتهایم:
حضور مداوم کارشناسان تغذیه و تعیین یک برنامه کلی غذایی مناسب برای سالمندان
تعیین برنامه و رژیم غذایی مناسب برای سالمندان باتوجه به شرایط جسمی آنها
بررسی پیوسته و مداوم کمیت و کیفیت غذایی سالمندان
قرار دادن دو میان وعده به غیر از سه وعده غذایی اصلی برای سالمندان
استفاده از اساتید مجرب و ماهر آشپزی برای اجرای دستورات غذایی کارشناس تغذیه
دارا بودن متنوعترین برنامه غذایی در طول هفته
تغذیه سالمندان با چربی خون بالا
گاهی اوقات برای افرادی که پس از حمله قلبی بهبود مییابند از رژیم غذایی کم چرب استفاده میشود. اما آیا چنین رژیمی برای سالمندان نیز ضروری است؟ بله، تغذیه سالمندان مبتلا به چربی خون بالا بسیار مهم است. بارها پیش آمده که یک سالمند به دلیل چربی خون بالا در بیمارستان بستری شده است. برخی از افراد بالای ۶۵ سال میتوانند به یک سبک زندگی سالم برای کاهش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی عادت کنند. اما برخی از افراد مسن نسبت به محدودیتهای رژیم غذایی مقاومت نشان میدهند و از یک رژیم غذایی سالم پیروی نمیکنند و سلامت قلب خود را به خطر میاندازند.
یک رژیم غذایی کم چرب میتواند به کاهش سطوح چربی خون، مانند کلسترول کمک کند و خطر حمله قلبی و سکته مغزی در سالمندان را کاهش دهد.
افراد مسن باید سبزیجات، میوهها، غلات، نان، برنج، پاستا و غلات را بدون چربی اضافه مصرف کنند. شیر کم چرب و گوشت بدون چربی نیز توصیه میشود. روغنهای مایع مانند روغن زیتون بهترین گزینهها هستند. غذاهای سرشار از چربیهای اشباع شده عبارتند از گوشت چرب، سوسیس، شیر پر چرب، خامه و کره که باید محدود شود. چربیهای با ترانس نیز در برخی از غذاهای سرخ شده و غذاهای بستهبندی شده با روغنهای هیدروژنه یافت میشوند که از خوردن اینها نیز باید پرهیز شود.
غذاهای سرشار از کلسترول عبارتند از زرده تخم مرغ (یک زرده تخم مرغ حدود ۱۸۷ میلی گرم کلسترول دارد)، گوشتهای چرب، شیر پرچرب، پنیر و میگو که اگر در تغذیه سالمندان استفاده شود میتواند برای آنها خطرناک باشد.
کیفیت زندگی در خانه های سالمندان چگونه است؟
بهترین تغذیه سالمندان مبتلا به پوکی استخوان
هنگامی که صحبت از تغذیه برای سالمندان به میان میآید، یکی از زمینههای کلیدی که میتوانید با غذا به آن کمک کنید؛ سلامت استخوان است. گاهی اوقات ما ارتباط حیاتی بین غذایی که میخوریم و سلامتیمان را فراموش میکنیم، اما با ایجاد تغییرات ساده در رژیم غذایی و تغذیه خوب، میتوانیم به محافظت نه تنها از استخوانها، بلکه از بسیاری از قسمتهای دیگر بدنمان از جمله مغز و … کمک کنیم. هیچ وقت برای شروع خوب غذا خوردن و نگاه کردن به آنچه در بشقابهایمان میگذاریم دیر نیست. درباره پوکی استخوان در سالمندان و راههای بهبود آن مقاله مربوطه را بخوانید.
محافظت از استخوانهای سالمندان با مواد مغذی مناسب
این درست است که آنچه در طول عمر میخوریم بیشترین تأثیر را بر سلامت استخوانهای ما در سالهای بعد دارد. ما در سی سالگی به اوج تراکم استخوان میرسیم و از آن به بعد تراکم استخوان ما به تدریج کاهش مییابد. با این حال، دریافت رژیم غذایی و مواد مغذی مناسب در سالهای آخر زندگی میتواند به کاهش سرعت تحلیل استخوان کمک کند و از استخوانهای ما در برابر شکنندگی و ایجاد پوکی استخوان محافظت نماید.
وقتی نام پوکی استخوان، جلوگیری و حتی درمان آن به میان میآید، ذهنها به سمت کلسیم میرود. این ماده معدنی ضروری برای حمایت از ساختار استخوانی بدن انسان حیاتی است، اما در واقع باید یک قدم به عقب برداریم و به ویتامینها و مواد معدنی نیز نگاه کنیم. موادی که به جذب کلسیم کمک میکنند. کلسیم باید جایگاه ویژهای در تغذیه سالمندان داشته باشد.
بیماریهای کبد در سالمندان و راه های تشخیص آن را در این مقاله مطالعه کنید.
محافظت از استخوانهای سالمندان با ویتامین D
بیایید با ویتامین D شروع کنیم. بدون آن، بدن ما نمیتواند کلسیم را جذب کند. این ویتامین ضروری در غذاها بسیار محدود است. میتوانید مقدار کمی از آن را در ماهیهای روغنی، زرده تخم مرغ، جگر و برخی از غذاهای غنی شده دریافت کنید.
پس برای تامین نیاز روزانه خود به ویتامین D، باید ماهی زیادی بخورید! مهمترین منبع ویتامین D ما از تأثیر نور خورشید بر روی پوست ما ناشی میشود و متأسفانه بسیاری از سالمندان ما به اندازه کافی بیرون نمیآیند تا به نور خورشید دسترسی پیدا کنند. میتوانید با کمک به اقوام خود برای بیرون آمدن در زمان آفتاب شروع کنید.
به دلیل عدم قرار گرفتن در معرض نور خورشید همه افراد بالای ۶۵ سال باید هر روز ویتامین D3 مصرف کنند. شما میتوانید ویتامین D را از اکثر داروخانهها و فروشگاههای مواد غذایی سالم دریافت کنید. فقط مطمئن شوید که ویتامین D3 را به جای D2 دریافت میکنید، زیرا بهتر جذب میشود.
محافظت از استخوانهای سالمندان با ویتامین K
یکی دیگر از ویتامینهای مهم مورد نیاز بدن برای جذب کلسیم ویتامین K است. منابع غذایی کمی شامل ویتامین K2 مورد نیاز برای استخوانهای ماست. این منابع غذایی شامل غذاهای تخمیر شده مانند کلم ترش، پنیر، جگر مرغ، کرههای ارگانیک، سینه مرغ و گوشت چرخ کرده گاو میشود.
آلزایمر در سالمندان و توصیه هایی برای پیشگیری از آن را در این مقاله مطالعه کنید.
محافظت از استخوانهای سالمندان با منیزیم
منیزیم یکی دیگر از مواد مغذی کلیدی برای حمایت از جذب کلسیم در بدن است و یکی از رایجترین کمبودهای معدنی ما به خصوص در افراد مسن است. این ماده باید در تغذیه سالمندان مورد توجه قرار بگیرد. غذاهای غنی از منیزیم عبارتند از سبزیجات با برگ سبز تیره مانند اسفناج و کلم پیچ. از دیگر منابع منیزیم میتوان به ماهی، غذاهای دریایی، دانههای آفتابگردان و مغزها و بهطور کلی دانهها، آووکادو، ماست، میوههای خشک، شکلات تلخ و لوبیا اشاره کرد.
محافظت از استخوانهای سالمندان با کلسیم
در نهایت، باید در مورد خود کلسیم صحبت کنیم و بسیار مهم است که یک سالمند روزانه مقدار مناسبی از غذاهای غنی از کلسیم را دریافت کند. به غیر از انتخاب واضح لبنیات، غذاهای زیادی وجود دارد که سرشار از کلسیم هستند. ماست ساده، پنیر یا شیر، سبزیجات با برگ سبز تیره، مغزها و دانهها، کنجد، انجیر خشک و تازه، پرتقال و ماهی سالمون سرشار از کلسیم است.
دلایل کم اشتها شدن سالمندان
دلایل مختلفی برای کم اشتها شدن سالمندان وجود دارد که در اینجا به برخی از آنها اشاره میشود. ورزش و فعالیت منظم به افزایش اشتها کمک میکند. گاهی اوقات، سالمندان قبل از اینکه بتوانند غذا بخورند، باید کمی ورزش کنند تا بتوانند اشتهای خود را افزایش دهند. عدم تحرک موجب بیاشتهایی در سالمندان میشود. کم آبی بدن در سالمندان نیز میتواند اشتها را کاهش دهد. بسیاری از افراد مسن به دلیل تغییرات مرتبط با سن یا داروهایی که مصرف میکنند، مایعات کافی دریافت نمیکنند و دچار کم آبی میشوند.
وارد شدن به یک روال روزانه که در آن وعدههای غذایی هر روز تقریباً در زمان مشخصی خورده میشوند، میتواند به بدن کمک کند که در آن زمانها احساس آمادگی برای خوردن داشته باشد.
سالمندانی که به طور مستقل زندگی میکنند؛ نسبت سایر افرادی که در مرکز سالمندان روزگار سپری میکنند کمتر غذا میخورند یا در مواقعی ممکن است اصلا غذا نخورند. زیرا تهیه وعدههای غذایی برای آنها بسیار دشوار است. در اینجاست که توجه به تغذیه سالمندان فقط به استفاده از مواد غذایی مناسب ختم نمیشود. با افزایش سن، جوانههای چشایی بسیاری از افراد کمتر قادر به تشخیص طعمها میشوند. غذای معمولی ممکن است برای آنها جذابیت نداشته باشد و موجب بیاشتهایی یا کم اشتهایی در افراد سالمند شود.
اگر غذا خوردن خیلی سخت شود، بسیاری از سالمندان به سادگی نمیخواهند غذا بخورند. مشکلات دندان، مصرف داروها، درمانهای پزشکی مانند جراحی، سکته مغزی، زوال عقل و … میتواند غذا خوردن را سخت کند. گاهی اوقات افراد نسبت به بوی برخی غذاها حساسیت پیدا میکنند که میتواند باعث ایجاد حالت تهوع یا ناتوانی در خوردن شود. تمام این موارد در نهایت میتواند به عارضه مخرب سوء تغذیه در سالمندان مجر شود.
افسردگی از هر ۱۰ سالمند ۱ نفر را تحت تاثیر قرار میدهد و اغلب باعث از دست رفتن اشتها میشود. بسیاری از افراد مسن ممکن است از زمان صرف غذا خوششان نیاید زیرا کسی را ندارند که با آنها غذا بخورند و احساس میکنند در زمان صرف غذا تنهایی آنها تشدید میشود.
با بهرهگیری از حضور روانشناسان در خانههای سالمندان می توان به درمان بیماریهای روحی و جسمانی در سالمندان پرداخت.
بهترین تغذیه سالمندان
با افزایش سن، کل نیازهای کالری (نیازهای انرژی) ما به دلیل کاهش سرعت متابولیسم کاهش مییابد. با این حال، در تلاش برای به حداقل رساندن از دست دادن توده عضلانی، قدرت و عملکرد، نیاز به پروتئین ما افزایش مییابد.
منابع پروتئینی با کیفیت بالا مانند ماهی قزل آلا، تخم مرغ و لبنیات، همگی اسیدهای آمینه ضروری را تأمین میکنند. برای شروع روز خود گزینههای صبحانه پر پروتئین را انتخاب کنید، مانند پنکیک یا تخم مرغ.
نیازهای کلسیم و ویتامین D هر دو به ویژه برای بهینهسازی سلامت استخوان مهم هستند و سالمندان بیش از دیگران به آن نیاز دارند. لبنیات منبع خوبی از کلسیم و ویتامین D هستند. با این حال، به غیر از آن، بسیاری از غذاهای غنی از کلسیم مانند کلم بروکلی، سبزیجات برگدار پخته، لوبیا و… وجود دارند.
مصرف انواع ماهیهای چرب، هم پروتئین و هم اسیدهای چرب امگا ۳ را که نقش مهمی در التهاب دارند، فراهم میکند. این ماده غذایی باید در تغذیه سالمندان مورد توجه قرار بگیرد. یکی دیگر از مواد مغذی مهم که متخصص تغذیه میگوید برای بدن ضروری است فیبر است.
فیبر خطر ابتلا به بیماریهای مختلف از جمله بیماری قلبی، دیابت، سندرم متابولیک و بیماری دیورتیکول را کاهش میدهد. هدف از ترکیب طیف گستردهای از غذاهای گیاهی برای فیبر، به عنوان مثال، تمشک، سبزیجات برگدار، دانه چیا، بذر کتان، جو، نخود و کینوا است.
برنامه غذایی خانه سالمندان پارسایان
یکی از مهمترین مسائل در دوره سالمندی، رعایت اصول صحیح تغذیه و داشتن برنامه غذایی سالم و مناسب است. در خانه سالمندان پارسایان یک برنامه غذایی سالم و مناسب تهیه میشود تا تمامی نیازهای فرد سالمند به مواد مغذی تامین گردد.
تعیین برنامه غذایی بر اساس شرایط سالمندان در قالب رژیمهای غذایی خاص همانند دیابتیک، پرپروتئین و… انجام میشود. وجود غذاهای متنوع در طول هفته یکی دیگر از ویژگیهای برنامه غذایی این خانه سالمندان است.
برنامه غذایی شامل سه وعده اصلی صبحانه، ناهار و شام با سبد غذایی کامل و دو میان وعده صبحانه و عصرانه است. این مرکز همواره تلاش خود را برای داشتن برنامه غذایی مناسب برای سالمندان انجام داده است؛ بنابراین با خاطری آسوده میتوانید عزیزان سالمند خود را به ایشان بسپارید.
نکات مهم در مورد تغذیه سالمندان
خوردن انواع غذاها از همه گروههای غذایی میتواند به تامین مواد مغذی مورد نیاز فرد با افزایش سن کمک کند. یک برنامه غذایی سالم بر مصرف میوه، سبزیجات، غلات کامل و لبنیات کم چرب یا بدون چربی تاکید دارد. این رژیم میتواند شامل گوشت بدون چربی، مرغ، ماهی، لوبیا، تخم مرغ و آجیل و چربیهای اشباع شده، چربیهای ترانس، نمک (سدیم) و قند کمی باشد. در راستای توجه به تغذیه سالمندان باید به نکات زیر توجه شود:
- میوه و سبزیجات بخورید. آنها میتوانند تازه، منجمد یا کنسرو شده باشند. سبزیجات سبز تیره مانند سبزیهای برگدار از جمله کلم سبز یا خردل یا کلم بروکلی و سبزیجات نارنجی رنگ مانند هویج، کدو تنبل، کدو حلوایی و سیبزمینی شیرین را بیشتر مصرف کنید.
- با مصرف ماهی، لوبیا و نخود پروتئین. مورد نیاز بدن خود را تامین کنید.
- هر روز حداقل سه اونس غلات کامل، نان، کراکر، برنج یا پاستا بخورید. تا حد امکان غلات کامل را انتخاب کنید.
- سه وعده لبنیات کم چرب یا بدون چربی (شیر، ماست یا پنیر) غنی شده با ویتامین D برای کمک به حفظ سلامت استخوانهایتان مصرف کنید.
- چربیهایی که میخورید را از چربیهای اشباع نشده انتخاب کنید. هنگام تهیه غذا از روغن مایع استفاده کنید.