با شروع فصل پاییز و تغییر ناگهانی آب و هوا برخی از عفونت‌های ویروسی فعال‌تر شده و به سرعت در بین افراد جامعه منتشر می‌شود. آنفولانزا به عنوان یکی از عفونت‌های واگیردار شناخته شده و ابتلای به آن می‌تواند فعالیت‌های افراد به ویژه سالمندان را به مدت قابل توجهی مختل نماید. از آنجایی که سالمندان نسبت به بیماری آنفولانزا واکنش شدیدتری نشان می‌دهند، در این مطلب از خانه سالمندان پارسایان، به بررسی آنفولانزا در سالمندان خواهیم پرداخت.
آنفولانزا چیست؟
آنفلوآنزا (به انگلیسی: Flu) ویروسی فصلی است که علائمی از خفیف تا شدید ایجاد می‌کند. برخی افراد در حدود یک هفته بهبود می‌یابند، در حالی که ابتلا به آنفولانزا در سالمندان ممکن است منجر به عوارض جدی و حتی تهدید کننده جان فرد باشند.
عوارض آنفولانزا در افراد بالای ۶۵ سال به طرز قابل توجهی شدیدتر است. افراد سالخورده به طور طبیعی و با شروع روند پیری سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند که همین عامل تشدید عوارض انفولانزا در این عزیزان است. زمانی که سیستم ایمنی قدرت کافی را ندارد، کار بدن برای مبارزه با ویروس دشوار‌تر می‌شود.
درصورتی‌که عفونت ناشی از آنفلوآنزا در افراد مسن کنترل و درمان نشود، به ذات‌الریه، برونشیت و حتی منجر به بستری شدن سالمند در بیمارستان می‌شود.متاسفانه گاهی اقدام دیرهنگام برای درمان آنفولانزا به مرگ و میر نیز ختم می‌شود.
اگر شما بالای ۶۵ سال هستید یا در خانه خود با افراد سالمند زندگی می‌کنید، طبق توصیه تمامی ارگان‌های مرتبط با بهداشت و درمان و خانه سالمندان لازم است در مورد علائم، عوارض و پیشگیری آنفلوآنزا آموزش‌های ضروری را بدانید.
علائم آنفولانزا در سالمندان
- سرفه
- عطسه
- گلو درد
- تب
- درد عضلانی
- لرز
- خستگی
- ضعف
- احساس ناراحتی در قفسه سینه
- ابتلا به سر درد سالمند
آغاز علائم آنفلوآنزا می‌تواند به سرعت اتفاق بیفتد، برخی افراد ممکن است ۱ تا ۴ روز پس از تماس با ویروس علائم را تجربه کنند.
تفاوت انفولانزا در سالمندان با سرما خوردگی
در صورت مبتلا شدن، مهم است بدانید چگونه باید علائم آنفلوآنزا را از علائم سرماخوردگی عادی تشخص دهید.
علائم آنفلوآنزا و سرماخوردگی ممکن است مشابه باشند، اما علائم سرماخوردگی معمولاً خفیف‌تر هستند و به تدریج ظاهر می‌شوند.ولی در آنفولانزا آغاز علائم ناگهانی است و نشانه‌هایی را ایجاد می‌کند که ممکن است در سرماخوردگی عادی وجود نداشته باشد.
آنفلوآنزا (فلو) و سرماخوردگی دو بیماری متداول در فصل‌های سرما و زمستان هستند که به طور خاص بر سالمندان تأثیر می‌گذارند. این دو بیماری اختلافاتی در علائم، شدت، عوارض و روند بیماری دارند. در زیر تفاوت‌های اصلی بین آنفلوآنزا و سرماخوردگی در سالمندان آورده شده است:
۱. تفاوت در علائم و شدت عفونت:
- آنفلوآنزا: علائم آنفلوآنزا اغلب شدیدتر و ناگهانی هستند. تب، درد عضلات و مفاصل، خستگی و سردرد شدید و سرفه خشک از علائم شایع در آنفلوآنزا است.
- سرماخوردگی: علائم سرماخوردگی معمولاً خفیف‌تر و پیش‌زمینه‌ای‌تر هستند، از جمله گلو درد، سرفه، آبریزش بینی، خستگی و تب کمتر.
۲. عوارض بیماری و تأثیر بر سلامت:
- آنفلوآنزا: در سالمندان، آنفلوآنزا می‌تواند به عوارض جدی مانند ذات الریه (pneumonia)، برونشیت (bronchitis)، تشدید بیماریهای قلبی افراد مسن و مشکلات تنفسی منجر شود.
- سرماخوردگی: عموماً سرماخوردگی سریع‌تر بهبود یافته و به عوارض جدی‌تر تبدیل نمی‌شود. اگرچه ممکن است در برخی از موارد به التهابات حاد سینوس یا گوش منجر شود.
۳. مداخله و درمان:
- آنفلوآنزا: برای آنفلوآنزا، معمولاً درمان از طریق داروهای ضدویروسی (اگر در ۴۸ ساعت اول از ظهور علائم شروع شوند)، استراحت، مصرف آب زیاد و داروهای تسکین‌دهنده علائم تجویز می‌شود.
- سرماخوردگی: برای سرماخوردگی، درمان عموماً تمرکز بر استراحت، نوشیدن آب زیاد، مصرف مایعات گرم، داروهای ضد تب و تسکین‌دهنده علائم می‌باشد.
درباره دلایل و درمان گرفتگی عضلات پا در سالمندان بیشتر بدانید.
چه زمانی برای آنفولانزا باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر بالای ۶۵ سال هستید و هر یک از علائم آنفلوآنزا را دارید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید تا خطر ابتلا به عوارض کاهش یابد.
اگر در ۴۸ ساعت اول پس از ظهور اولین علامت به پزشک مراجعه کنید، پزشک ممکن است داروی ضدویروسی برای شما تجویز کند. در صورت مصرف سریع داروهای ضد ویروسی، می‌توان مدت و شدت بیماری را کاهش داد و کنترل کرد.
عوارض ناشی از انفولانزا بر سالمندان
عوارض آنفلوآنزا در افراد جوان‌تر و افرادی که سیستم ایمنی سالم دارند، به اندازه‌ی آنچه در افراد مسن وجود دارد، رایج نیست. اما بسیاری از مرگ‌ومیرهای مرتبط با آنفلوآنزای فصلی در افرادی رخ می‌دهد که ۶۵ سال یا بیشتر سن دارند.
علاوه بر این، تعداد زیادی از بستری شدن‌ها در بیمارستان مرتبط با آنفلوآنزا در فصل همه‌گیری نیز در همین گروه سنی رخ می‌دهد.
بعضی از عوارض مرتبط با آنفلوآنزا شامل عفونت سینوس‌ها یا گوش می‌توانند برای سالمندان خطرناک نباشند.
چه زمانی انفولانزا برای سالمندان خطرناک است؟
عوارض جدی‌تر آنفولانزا مانند: برونشیت در افراد سالخورده که ریه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند خطرناک‌تر هستند.
برونشیت زمانی اتفاق می‌افتد که التهاب در داخل لوله‌های هوایی (برونشیال) رخ دهد. این لوله‌ها هوا را به ریه‌ها منتقل می‌کنند و ابتلا به آن تنفس سالمندان را دچار اختلال کرده و به سختی خواهند افتاد.
علائم برونشیت می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- خروج مخاط زرد، خاکستری یا سبز
- خستگی
- تب
- درد در قفسه سینه
برونشیت می‌تواند منجر به ذات الریه در سالمندان شود، عفونتی که باعث التهاب در حفره‌های هوایی یک یا هر دو ریه می‌شود. ذات الریه می‌تواند منجر به درد قفسه سینه و سرفه شدید سالمند شود.
ذات الریه در افراد مسن
ذات الریه در سالمندان، باعث کاهش دمای بدن نسبت به حالت طبیعی، هذیان گویی فرد سالخورده،کاهش اشتها، ضعف و سرگیجه، احساس تهوع و استفراغ شود.
ذات الریه یک عارضه جدی است و اگر بدون درمان باقی بماند، باکتری‌ها وارد خون شده و عملکرد ارگان‌های بدن را مختل می‌نمایند. این نوع از عفونت ریه می‌تواند منجر به تجمع مایعات در ریه‌ها یا یک جرم در ریه شود.
عوارض دیگری که ممکن است با آنفلوآنزا همراه شود شامل التهاب قلب، التهاب مغز و عضلات است. حتی انفولانزا در سالمندان ممکن است به از کار افتادن چند ارگان منجر شود. اگر سالمند مبتلا به آسم یا بیماریهای قلبی باشد، ویروس آنفلوآنزا می‌تواند وضعیت بیماریهای زمینه‌ای فرد را تشدید کند.
علائم شدید ناشی از آنفولانزا در سالمندان، نباید نادیده گرفته شوند. اگر بیمار دارای تنگی نفس، درد قفسه سینه، سرگیجه، استفراغ یا ابهام ذهنی است، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
سرگیجه در سالمندان می‌تواند از نشانه‌های آنفولانزا یا سرماخوردگی ساده باشد اما ممکن است هشداردهنده‌ی وضعیت‌های جدی‌تری نظیر مشکلات قلبی و عروقی، علائم قبل از سکته‌ی مغزی سالمند یا افت قند خون در سالمندان دیابتی و… نیز باشد.
چگونه آنفلوآنزا را درمان کنیم؟
اگر در ۴۸ ساعت اول شروع علائم آنفولانزا به پزشک مراجعه کنید، درمان ضدویروسی برای آنفلوآنزا با احتمال بیشتری موثر واقع می‌شود.
برای آنفلوآنزا درمان کاملی وجود ندارد اما برای درمان آنفولانزا در سالمندان یا سایر افراد بهتر است با پزشک عمومی یا متخصص مشورت کنید.
در کل، مهم است که بیمار استراحت کافی داشته باشد تا سیستم ایمنی تقویت شده و با ویروس مبارزه کند.
پزشک ممکن است برای درمان عوارض آنفولانزا داروهای آنتی‌بیوتیک تجویز کند. آنتی بیوتیک عفونت ثانویه مانند عفونت گوش، عفونت سینوس، برونشیت یا ذات الریه را درمان می‌کند. همچنین ممکن است برای سرفه شدید سالمند، مصرف داروی ضد سرفه تجویز شود.
با انجام مراقبت‌های توصیه شده در منزل، سالمند باید ظرف ۱ تا ۲ هفته از بیماری آنفولانزا بهبود یابد.
**دقت داشته باشید: تمامی درمان‌ها باید تحت نظارت پزشک متخصص صورت گیرند. مصرف خود سرانه داروی آنفولانزا در سالمندان می‌تواند عواقب جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد.
درمان‌های خانگی آنفلانزا برای سالمندان
استراحت و هیدراسیون:
سالمندان باید به خوبی استراحت کنند تا بدن بتواند با ویروس مقابله کند.
مصرف زیاد مایعات (آب، عصاره طبیعی میوه‌ها، چای گرم، نوشیدنی الکترولیتی) بسیار مهم است تا از خطرات کمبود آب در بدن سالمندان جلوگیری شود.
درمان علائم:
برای کاهش علائم آنفلوآنزا مانند سرفه و گلو درد، مصرف ترشح کننده‌ها (مانند قرص‌های جوشان) یا آب گرم با نمک.
تسکین‌دهنده‌های علائم:
برای کاهش خشکی و التهاب گلو، استفاده از آب گلاب، عسل با آب گرم یا آب لیموترش.
استفاده از بخور برای تسکین دهی مجاری تنفسی (با نظر و مشورت پزشک).
تغذیه مناسب:
اطمینان از تغذیه مناسب سالمند شامل: مصرف مواد غذایی سالم و غنی از ویتامین‌ها و مواد مغذی مانند: میوه‌ها، سبزیجات و محصولات متنوع.
روش‌های پیشگیری از آنفولانزا در سالمندان
پیشگیری برای جلوگیری از آنفلوآنزا و عوارض آن بسیار اهمیت دارد. همه باید واکسن سالانه آنفلوآنزا را تزریق کنند، به خصوص افرادی که ۶۵ سال یا بیشتر سن دارند. واکسن آنفلوآنزا ۱۰۰ درصد موثر نیست، اما می‌تواند خطر ابتلا به آنفلوآنزا را تا حد زیادی کاهش دهد.
فصل آنفلوآنزا در ایران از اواخر شهریور تا اواخر بهمن است، بنابراین بهتر است تا قبل از پایان مهر ماه واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنید.
به یاد داشته باشید که حدود دو هفته زمان لازم است تا واکسن آنفلوآنزا مؤثر شود.
ترفندهایی برای رفع بی‌اشتهایی در سالمندان که لازم است بدانید!
مراقبت‌های ضروری از سالمند مبتلا به انفولانزا
- اجتناب از مناطق شلوغ
- استفاده از ماسک صورت و دوری از افراد بیمار در مکان‌های عمومی
- شستشوی دست‌ها به طور منظم با آب گرم و صابون، یا استفاده از ژل ضد عفونی کننده طی روز
- لمس نکردن صورت، دهان یا بینی با دست‌ها
واکسن آنفولانزا در سالمندان ضروری است؟
تقریباً همه‌ی افراد بالای ۶۵ سال می‌توانند از واکسن آنفلوآنزا (آنفلوانزا) استفاده کنند. واکسن آنفلوآنزا به افراد سالمند کمک می‌کند تا از ابتلا به آنفلوآنزا و عوارض جدی آن، از جمله ذات الریه و برونشیت، جلوگیری کنند. افراد بالای ۶۵ سال دارای سیستم ایمنی ضعیف‌تر و مستعدتر به عفونت‌ها هستند، بنابراین واکسن آنفلوآنزا برای آنها بسیار اثربخش است.
واکسن آنفلوآنزا برای سالمندان علاوه بر جلوگیری از ابتلا به آنفلوآنزا، شدت علائم را در صورت ابتلا کاهش خواهد داد.
همچنین، اگر افراد سالمند دارای مشکلات سلامتی خاص، مانند بیماریهای قلبی و عروقی یا دیابت هستند، تزریق واکسن آنفلوآنزا برای آنها اهمیت بیشتری دارد زیرا عوارض آنفلوآنزا برای این گروه از سالمندان می‌تواند خطرناک‌تر باشد.
در هر صورت، قبل از تصمیم به دریافت واکسن آنفلوآنزا، مهم است که با پزشک مشورت کنید تا بهترین واکسن و زمان مناسب تزریق را تعیین کند، به خصوص اگر سالمند دارای مشکلات سلامتی خاص است.
مهمترین علائم دیابت در سالمندان چیست؟
کدام سالمندان نباید واکسن انفولانزا بزنند؟
اگرچه واکسن آنفلوآنزا معمولاً برای بسیاری از افراد ایمنی و اثربخش است، اما در برخی موارد، استفاده از واکسن آنفلوآنزا ممکن است مناسب نباشد یا به تأخیر افتد. عدم تزریق واکسن یا تاخیر در تزریق واکسن انفولانزا در سالمندان به دلایل زیر است:
- حساسیت شدید به واکسن: اگر سالمندان حساسیت شدیدی به مواد موجود در واکسن آنفلوآنزا دارند یا در گذشته واکسن آنفلوآنزا باعث واکنش‌های حساسیتی شدید شده باشد، تزریق واکسن برای این گروه توصیه نمی‌شود.
- واکسیناسیون اخیر: اگر سالمند در ۴ هفته گذشته واکسن دیگری مثل واکسن زونا دریافت کرده باشد، نیاز به تأخیر در تزریق واکسن آنفلوآنزا وجود دارد. معمولاً باید حداقل ۴ هفته بین واکسیناسیون‌ها فاصله باشد.
- ممنوعیت تزریق نوع خاصی از واکسن آنفولانزا برای برخی افراد مسن با شرایط خاص: نوعی از واکسن‌هایِ تولید شده از سلو‌ل‌های بیماری آنفولانزا برای سالمندان مبتلا به سرطان که درگیر شیمی هستند یا دچار بیماریهای ضعف و اختلال در سیستم ایمنی، همچون ام اس مناسب نیست و طبق نظر پزشک باید نوع خفیف‌تری از واکسن را دریافت کنند.
- تب یا بیماری شدید فعال: اگر سالمندان در حالت تب یا بیماری شدید فعال هستند، ممکن است تزریق واکسن آنفلوآنزا به تأخیر بیافتد تا زمانی که وضعیت بیماری آنها بهبود یابد.
قبل از استفاده از واکسن آنفلوآنزا، مهم است که با پزشک مشورت کنید و اطمینان حاصل کنید که استفاده از واکسن برای فرد مسن مناسب است و هیچ مشکل یا مواردی که باعث تأخیر یا منع استفاده می‌شوند، وجود ندارد.
سالمندان مبتلا به بیماری ام اس به دلیل نقص در سیستم ایمنی برای تزریق واکسن آنفولانزا حتما باید با پزشک مغز و اعصاب معالج خود مشورت کنند تا از بروز حمله MS و عوارض واکسن پیشگیری شود.
خدمات مرکز سالمندان پارسایان برای پیشگیری از آنفولانزا
مراقبت از سالمندان مبتلا به آنفولانزا به دلیل تاثیر شدیدی که این بیماری می‌تواند بر سلامت این عزیزان بگذارد بسیار حائز اهمیت است. به طور کلی سالمندان به دلیل تضعیف سیستم ایمنی به دلیل بیماری زمینه‌ای، افزایش سن و سایر مشکلات، نسبت به بیماری‌ها واکنش شدیدتری از خود نشان می‌دهند. از این رو مراقبت از آنها باید تحت نظارت افراد متخصص و خبره صورت گیرد.
مرکز سالمندان پارسیان با در اختیار داشتن افراد متخصص در حوزه پزشکی و مشاوران درمانی در زمینه‌های مختلف سلامت سالمندی، تمامی خدمات مراقبتی سالمندان از جمله: تزریق واکسن آنفولانزا قبل از شروع فصل‌های شیوع بیماری جهت پیشگیری را انجام می‌دهد.
مراقبت از سالمندان با ظرافت و دقت بالا از اهداف ویژه پارسایان است. بنابراین شما می‌توانید با خیال راحت سالمند عزیز خود را به تیم تخصصی پارسایان بسپارید. در صورتی که درباره خدمات مرکز سالمندان پارسیان هرگونه سوالی دارید با ما تماس بگیرید.
سوالات متداول
رایج‌ترین درمان‌های خانگی برای بیماری آنفولانزا در سالمندان کدام‌اند؟
۱. نوشیدن مایعات زیاد ۲. عسل و آب لیمو به همراه آب جوش ۳. استراحت کافی ۴. مصرف میوه و سبزیجات
مهمترین تفاوت سرما خوردگی و آنفولانزا کدام است؟
۱.شدت آنفولانزا و دوره درمان آن معمولا طولانی‌تر است.
۲. احتمال بهبود خود به خودی سرما خوردگی بیشتر است.
