چرا قد سالمندان کوتاه می‌شود؟

با افزایش سن کدام اندام‌های بدن کوچک می‌شوند؟

پیری فصل تازه‌ای از زندگی است که نشانه‌های زیادی فرارسیدن آن را بازتاب می‌دهند؛ همان بدنی که از کودکی مدام رشد کرده و تغییر یافته‌است، با طی کردن جوانی سیر دیگری از تغییرات را تجربه می‌کند که ما از آن‌ها صرفاً چین‌وچروک‌های پوست، خاکستری شدن رنگ موها و شاید خمیدگی پشت، آب رفتن قد و کوچک شدن هیکل سالمند را می‌بینیم. با این حال، اتفاقات اصلی درون بدن او رخ می‌دهند؛ به‌عنوان مثال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کوچک شدن قلب: هرچه از میانسالی دورتر می‌شویم، از اندازه و قدرت پمپاژ قلب کاسته و به احتمال ابتلا به فشار خون و مشکلات قلبی افزوده می‌شود. با این‌همه، یک پیاده‌روی ۴۰ دقیقه‌ای روزانه کمک زیادی به قدرتمند ماندن این عضو حیاتی در افراد بالای ۶۵ سال می‌کند.
• کوچک شدن مغز: خواه ناخواه ورود به سالمندی با از بین رفتن سلول‌های مغزی و کوچک‌تر شدن آن همراه است؛ به‌خصوص اگر شخص سبک زندگی سالمی را درطول عمرش در پیش نگرفته باشد. اما برقراری تعادل بین فعالیت ذهنی و استراحت و خواب کافی بسیار در کنترل این روند مؤثر خواهد بود.
• کوچک شدن ریه‌ها: درحقیقت کاهش حجم و قدرت عملکرد ریه‌ها از همان سال‌های جوانی آغاز می‌شود، ولی تنفس هوای پاک، انجام ورزش‌های هوازی یا تمرینات تنفسی، سیگار نکشیدن و… می‌توانند جلوی تحلیل رفتن ریه‌ها را بگیرند.
• کوچک شدن مثانه: مثانه نیز از دیگر ارگان‌هایی‌ست که هرچه سن بالاتر می‌رود، ظرفیتش کم و کمتر می‌شود. ظرفیت مثانه افراد بالای ۶۵ سال تقریباً به نصف می‌رسد‌. برای پیشگیری از این اتفاق، بسیار مهم است که مصرف کافئین و الکل هرچه کمتر و نوشیدن مایعات هرچه بیشتر شود.
• کوچک شدن عضلات: ضعف عضلانی یا سارکوپنیا که شامل از دست رفتن توده‌های عضلانی دراثر افزایش سن است، شیوع بالایی در میان سالمندان دارد؛ به‌ویژه در بین آن‌هایی که تحرک کافی ندارند، به تغذیه‌ی سالم اهمیتی نمی‌دهند و به‌جای مصرف سبزیجات، میوه‌ها و پروتئین‌ها، به خوردن غذاهای فرآوری‌شده علاقه نشان می‌دهند.
• کوچک شدن لگن: این اتفاق یکی از تجربیات مشترک در بین زنان سالمند است که بخشی از روند طبیعی افزایش سن به‌شمار می‌رود. با این حال، ورزش و تغذیه می‌توانند حتی این مورد را نیز تحت کنترل درآورند.

البته این‌ها همه‌ی ماجرا نیستند و نقطه‌ی مقابلشان نیز وجود دارد؛ یعنی اندام‌هایی که با افزایش سن بزرگ می‌شوند، مانند:

• بینی و گوش: برعکس مردمک چشم‌ها که آرام‌‌آرام کوچک‌تر می‌شوند، بینی و گوش تا آخر عمر به رشد خود ادامه می‌دهند، چراکه بافتشان غضروفی‌ست نه استخوانی.
• پاها: گرچه عکس این قضیه نیز صادق است، این احتمال وجود دارد که سالمندان با بزرگ شدن پاها به دلیل ضعیف شدن رباط‌ها و تاندون‌هایشان مواجه باشند. در این خصوص، ورزش و پیاده‌روی حلال مشکلات‌اند!