با شنیدن کلمه بیاشتهایی شاید ذهن خیلی از ما ناخودآگاه به سمت نوجوانان و جوانان برود؛ اما واقعیت این است که بیاشتهایی در سالمندان نیز به همان اندازه مشاهده میشود. اختلالات روحی و روانی از یک سو و بیماری‌های جسمی از سویی دیگر باعث می‌شوند که سالمندان با مشکلاتی در تغذیه روزمره مواجه شوند. بیاشتهایی یکی از این مشکلات است. در این مطلب قصد داریم به بررسی علائم و دلایل بروز بیاشتهایی در افراد مسن بپردازیم. همچنین راهکارهایی نیز برای رفع این مشکل ارائه خواهیم داد. دعوت می‌کنیم که تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
دلایل بیاشتهایی در سالمندان
افزایش سن با تغییراتی در بدن همراه است که به طور طبیعی می‌تواند زمینه‌ساز بیاشتهایی در سالمندان باشد. به عنوان مثال زوال عقل به عنوان یکی از عوارض افزایش سن باعث میشود که برخی از افراد حتی نحوه غذا خوردن را نیز به دست فراموشی بسپارند. حتی ممکن است فردی فراموش کند که باید در شبانه‌روز غذا میل کند. البته داستان به همین جا ختم نمی‌شود. از جمله مهم‌ترین عواملی که زمینه‌ساز بیاشتهایی در افراد مسن می‌شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اعتیاد به الکل
- اختلالات دستگاه گوارش (سوزش معده، حالت تهوع، رفلاکس معده، نفخ، اسهال و …)
- انواع سرطان
- ابتلا به انواع بیماری‌های قلبی عروقی
- افسردگی
- بیماری ریوی
- استرس و اضطراب
- مصرف داروهای خاص
بیماری رفلاکس معده در سالمندان (GERD) زمانی اتفاق می‌افتد که اسید معده به طور مکرر به مری برمی‌گردد. با برگشت اسید معده، مری تحریک میشود و احساس ترش کردن معده به فرد دست می‌دهد.
علائم خطرناک رفلاکس معده در افراد مسن
نشانه‌های بیاشتهایی در سالمندان
تشخیص علائم بیاشتهایی در سالمندان خیلی ساده نیست؛ چراکه بسیاری از نشانه‌ها به‌طور طبیعی با افزایش سن رخ می‌دهند. بنابراین در صورت مشاهده هر یک از آنها نمی‌توان به طور قطع تشخیص بیاشتهایی داد. معمولا اگر ترکیبی از نشانه‌های زیر در سالمندان مشاهده شوند، باید برای بررسی‌های بیشتر در این زمینه به متخصص مراجعه کنید:
- اضطراب و افسردگی در سالمندان
- خستگی
- بی‌خوابی
- آسیب دیدن دندان‌ها
- ریزش مو
- مشکلات گوارشی
- حساسیت بیش از حد به سرما
- انزوا و کناره‌گیری از جمع‌ها
- تغییر رنگ و خشکی پوست
- معده درد
- مراجعه به سرویس بهداشتی بلافاصله پس از مصرف غذا
- میل به غذا خوردن به‌تنهایی
- کاهش ناگهانی وزن
برخی از موارد ذکر شده همچون احساس خستگی، احساس ضعف و رنگ پریدگی از علائم کم خونی در سالمندان نیز هستند.
تشخیص بیاشتهایی در سالمندان
با مشاهده علائم و نشانه‌های بیاشتهایی در سالمندان باید نزد پزشک متخصص تغذیه مراجعه کنید. معاینات پزشک تعیین کننده دلایل ایجاد بیاشتهایی در افراد مسن هستند. آزمایش‌هایی مانند تست خون، تصویربرداری از شکم و آندوسکوپی در تشخیص نهایی به پزشک کمک می‌کنند.
به عنوان مثال اگر بیاشتهایی ریشه در مشکلات عصبی داشته باشد، بدون برطرف کردن اختلالات روانی نمی‌توان به نتیجه مطلوب دست پیدا کرد. از این رو حفظ سلامت روان در سالمندان دارای اهمیت بسیاری است؛ زیرا از بسیاری از اختلالات و بیماری‌ها در نتیجه مشکلات عصبی و نداشتن روان سالم در افراد بروز می‌کند.
رفع بیاشتهایی در سالمندان
تکنیک‌های مختلفی برای درمان بیاشتهایی در سالمندان وجود دارند. روش‌هایی که هر یک از آنها برآمده از متدهای علمی هستند و روی افراد قابل توجهی نتیجه‌بخش بوده‌اند. انتخاب روش‌های درمانی مناسبی باید با مشورت پزشک متخصص صورت بگیرد. بر این اساس از جمله راهکارهای درمان بیاشتهایی در افراد مسن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشاوره روانشناختی سالمند (کمک برای کنار آمدن با غم از دست دادن عزیزان، بازیابی عزت نفس، درمان افسردگی و …)
- تنظیم رژیم غذایی سالم با نظر متخصص تغذیه
- افزایش تعداد و کاهش حجم وعده‌های غذایی در شبانه‌روز
- حضور در جمع خانواده برای میل کردن وعده‌های غذایی
- مشارکت دادن سالمندان در فرآیند تهیه غذا
- طبخ غذاهای مورد علاقه سالمندان
- مصرف آب آشامیدنی به میزان کافی در شبانه‌روز
کنترل میزان مصرف آب و نوشیدن آب تازه و سالم در سالمند بی‌اشتها بسیار ضروری است! زیرا بی توجهی به این موضوع منجر به عواقب خطرناکی همچون کمبود آب در بدن سالمندان خواهد شد و این موضوع می‌تواند حیات افراد را با خطر مواجه کند.
با علائم شایع شروع بیماری آلزایمر در سالمندان بیشتر آشنا شوید.
نکاتی که در تغذیه سالمندان باید رعایت شوند
یکی از نکات مهم که باید در مواجهه با بیاشتهایی در سالمندان مد نظر قرار دهید، رفتار آن‌هاست. معمولا افراد مسن نسبت به موضوع بیاشتهایی خیلی مخفی‌کاری می‌کنند. به همین دلیل بعید به نظر می‌رسد که از زبان آنها چیزی درباره عدم تمایل به غذا خوردن بشنوید. پافشاری بیش از حد و غیر اصولی شما روی غذا خوردن آنها نیز فقط باعث پیچیده‌تر شدن اوضاع میشود. به همین دلیل لازم است که برای مداخله در رژیم غذایی آنها حتما با متخصصان در این زمینه مشورت کنید. از جمله نکاتی که لازم است در تغذیه سالمندان رعایت کنید، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- برای آماده کردن غذا از روغن زیتون به جای روغن‌های معمولی استفاده کنید.
- اگر نسبت به مصرف شیر مقاومت می‌کنند، برای تامین کلسیم به سراغ مکمل‌های غذایی بروید.
- مصرف روزانه یک گردو نیاز سالمندان به امگا ۳ را تامین می‌کند.
- غذاهای نرم و پوره برای سالمندان که مشکل جویدن دارند، انتخاب‌های بهتری هستند.
- غذاهای آب پز و کبابی را تا حد ممکن جایگزین سرخ کردنی‌ها در رژمی غذایی سالمندان کنید.
- حتما به طور مرتب در شبانه روز مصرف میوه و سبزیجات را در رژیم غذایی سالمندان بگنجانید.
ابتلا به بیماری سرطان و عوارض روش‌های درمان همچون شیمی درمانی یکی از دلایل کم اشتها شدن در افراد است.
خوراکی‌های سالم و اشتها آور برای سالمندان
خوراکی‌هایی هستند که برای رفع مشکل بیاشتهایی در سالمندان می‌توانید از آنها کمک بگیرید. مصرف این خوراکی‌ها باعث می‌شوند که اشتهای افراد به غذا خوردن افزایش پیدا کنند. از جمله خوراکی‌های اشتها آور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آب هویج
- روغن زیتون
- زنجبیل
- عسل
- انار
- عرق شاتره
- انگور قرمز
- زردآلو
- انجیر
عوارض نخوردن غذا در سالمندان
همان طور که پرخوری زمینه بروز بسیاری از بیماری‌هاست، بیاشتهایی در سالمندان و به تبع آن غذا نخوردن نیز باعث بروز مشکلات بسیار زیادی می‌شوند. عدم مصرف غذا باعث میشود که بدن کالری لازم برای سوخت و ساز را در اختیار نداشته باشد. در نتیجه با مصرف چربی‌های بدن شاهد کاهش وزن شدید در سالمندان خواهیم بود. احساس خستگی و خواب‌آلودگی دائمی از جمله مشکلات دیگری است که افراد مسن با آنها مواجه هستند.
نیاز بدن به مواد معدنی و ویتامین‌ها نیز از طریق مصرف غذا تامین میشود. بنابراین بیاشتهایی باعث کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی در بدن شده که زمینه‌ساز بروز انواع و اقسام بیماری‌ها از جمله سوء تغذیه در سالمندان میشود. فراموش نکنید که بدن سالمندان در حالت عادی نیز مستعد بروز بیماری‌های مختلفی است. غذا نخوردن خطر ابتلا به انواع بیماری‌های جسمی را افزایش می‌دهد که در موارد حاد زمینه‌ساز مرگ و میر افراد مسن میشود.
وظایف پرستار در تغذیه سالم سالمندان
نکته مهم در مواجهه با بیاشتهایی در سالمندان این است که معمولا به‌تنهایی نمی‌توانند از پس چنین مشکلی بربیایند. به همین دلیل لازم است که حتما فردی در کنار آنها حضور داشته باشد. پرستاری از سالمندان مواجه با مشکل بیاشتهایی شرایط خاصی دارد. باید حتما آمار دقیق مصرف مواد غذایی و مایعات سالمندان در شبانه‌روز توسط پرستار کنترل شود.
همچنین باید برنامه غذایی مدون زیر نظر متخصص تغذیه با در نظر گرفتن علایق سالمندان تدارک دیده شود. اجرای دقیق این برنامه بر عهده پرستار یا مرکز مراقبت از سالمندان است. در آماده‌سازی غذا برای سالمندان باید حتما از مواد اولیه درجه یک، تازه و باکیفیت استفاده شود. به علاوه اینکه تزئین غذاها به‌شیوه‌ای جذاب برای کمک به افزایش میل افراد مسن به غذا تاثیر زیادی دارد.
درباره تاثیرات شگرف موسیقی درمانی در سالمندان و بهبود بیماری‌های مزمن در آنها بیشتر بدانید.
خدمات خانه سالمندان پارسایان
بیاشتهایی در سالمندان را می‌توان به راحتی درمان کرد؛ البته اگر این فرآیند زیر نظر افراد متخصص صورت بگیرد. ما در خانه سالمندان پارسایان خدمات ویژه‌ای برای تغذیه سالمندان عزیز در نظر می‌گیریم. واحد تغذیه اختصاصی در خانه سالمندان وجود دارد که گروهی از بهترین متخصصان تغذیه کشور در آن فعالیت می‌کنند. به علاوه اینکه در طبخ غذا همواره از بهترین و با کیفیت‌ترین مواد اولیه استفاده میشود. هریک از سالمندان در خانه پارسایان رژیم غذایی اختصاصی دارد. به علاوه اینکه پرستاران به‌صورت تمام وقت اجرای دقیق برنامه غذایی سالمندان را پیگیری می‌کنند. با انتخاب خانه سالمندان پارسایان، تغذیه سالم و کامل را هدیه بگیرید.
سوالات متداول
اعتیاد به الکل، اختلالات دستگاه گوارش، انواع سرطان، نارسایی قلبی عروقی، افسردگی، بیماری ریوی، استرس و اضطراب و مصرف داروهای خاص از جمله دلیل بیاشتهایی در سالمندان هستند.
آلزایمر باعث میشود که سالمندان مصرف غذا در شبانه روز را فراموش کنند. در موارد حاد نیز حتی ممکن است افراد نحوه غذا خوردن را از یاد ببرند. بنابراین نیاز به مراقبت ویژه دارند.
تجویز داروی اشتها آور باید با بررسی وضعیت عمومی سلامت جسمی سالمندان زیر نظر پزشک متخصص صورت بگیرد.
