آلزایمر را میتوان از جمله بیماریهای شایع در بین سالمندان دانست. خوشبختانه امروزه روش‌های متعددی برای بهبود مبتلایان به این بیماری و کاهش تأثیر آن در زندگی روزمره سالمندان به وجود آمده است. آشنایی با بیماری آلزایمر در سالمندان از جمله مواردی است که چه در سطح جامعه و چه به طور تخصصی باید نسبت به آن اقدام کرد.
در این مطلب قصد داریم شما را با مواردی همچون درمان آلزایمر در سالمندان، نکات مهم در پرستاری از سالمند مبتلا به بیماری آلزایمر، به ارث رسیدن آلزایمر و به طور کلی کلیه موارد مربوط به آن آشنا کنیم. با ما همراه باشید.
علت ابتلا به بیماری آلزایمر در سالمندان
سن بالا باعث آلزایمر نمی‌شود، اما مهمترین عامل خطر شناخته شده برای این بیماری است. تعداد افراد مبتلا به بیماری آلزایمر پس از ۶۵ سالگی تقریباً هر ۵ سال دو برابر میشود.
دانشمندان در حال مطالعه بر روی این موضوع هستند که چگونه تغییرات مرتبط با افزایش سن در مغز ممکن است به نورون‌ها آسیب رسانده، بر انواع دیگر سلول‌های مغزی تأثیر بگذارد و موجب ایجاد آلزایمر شود. این تغییرات مرتبط با افزایش سن شامل آتروفی (کوچک شدن) بخش‌های خاصی از مغز، التهاب، آسیب عروقی، تولید مولکول‌های ناپایدار (به نام رادیکال‌های آزاد) و تجزیه تولید انرژی در سلول‌ها میشود.
با این حال، سن بالا تنها یکی از عوامل ابتلا به بیماری آلزایمر است. بسیاری از مردم تا دهه ۹۰ زندگی خود و حتی بعد از آن نیز دچار زوال عقل نخواهد شد. در ادامه این مبحث از مرکز نگهداری سالمندان و شناخت بیماری آلزایمر در افراد مسن، به عوامل بهداشتی و محیطی در این زمینه می‌پردازیم.
عوامل بهداشتی، محیطی و سبک زندگی
تحقیقات نشان میدهد که مجموعه‌ای فراتر از عوامل ژنتیکی ممکن است در ایجاد و سیر صعودی آن نقش داشته باشد. به عنوان مثال، در رابطه بین زوال شناختی و شرایط عروقی مانند بیماری قلبی در سالمندان، سکته مغزی و فشار خون بالا و همچنین بیماریهای متابولیک مانند دیابت و چاقی، مطالعات زیادی انجام شده است.
تحقیقات در حال انجام به ما کمک می‌کند تا بفهمیم که آیا کاهش عوامل خطر این چنینی ممکن است خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش دهد یا خیر. رژیم غذایی مغذی، فعالیت بدنی، مشارکت اجتماعی و فعالیت‌های تحریک‌کننده ذهنی، همگی موجب افزایش حفظ سلامتی و کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر شده‌اند. این موارد همچنین به کاهش خطر زوال شناختی نیز کمک خواهند کرد. مطالعات زیادی مرتبط با این موضوع در حال انجام است.
مراقبت از سالمند مبتلا به دیابت امری حساس است زیرا درصورت عدم رعایت نکات درمانی عوارض برگشت ناپذیری برای بیماران دارد.
بیماری آلزایمر چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشکان از چندین روش و ابزار برای کمک به تشخیص اینکه آیا فردی که مشکل حافظه دارد به بیماری آلزایمر مبتلا است یا خیر، استفاده میکنند. به طور کلی برای تشخیص دقیق آلزایمر و بررسی تفاوت آن با اختلال حواس در سالمندان، از روش‌های زیر کمک گرفته میشود:
- از فرد و یکی از اعضای خانواده یا دوست او در مورد سلامت کلی، استفاده از داروهای نسخه‌ای و بدون نسخه، رژیم غذایی، مشکلات پزشکی گذشته، توانایی انجام فعالیت‌های روزانه و تغییرات رفتاری و شخصیتی سؤالاتی پرسیده خواهد شد.
- آزمون‌های حافظه، حل مسئله، توجه، شمارش و زبان
- آزمایش‌های پزشکی استاندارد، مانند آزمایش خون و ادرار برای شناسایی بیماری آلزایمر در سالمندان
- اسکن مغزی، توموگرافی کامپیوتری (CT)، تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)، یا توموگرافی گسیل پوزیترون (PET)
این آزمایش‌ها ممکن است تکرار شوند تا به پزشکان اطلاعاتی در مورد چگونگی تغییر حافظه و سایر عملکردهای شناختی فرد در طول زمان داده شود. تمامی موارد بالا باید به دقت انجام گردد تا پزشک بتواند نظر درستی در مورد زوال عقل فرد بدهد. در بسیاری از موارد، فرد دچار آلزایمر نشده و زوال عقل به دلیل علت دیگری مانند:
- سکته مغزی
- تومور
- بیماری پارکینسون در سالمندان
- اختلالات خواب
- عوارض جانبی دارو
- عفونت و … رخ داده است و برگشت‌پذیر خواهد بود.
اگر تشخیص پزشک آلزایمر باشد، عدم تعویق شروع درمان بیماری می‌تواند به حفظ عملکرد روزانه برای مدتی کمک کند. تشخیص زودهنگام به خانواده‌ها کمک خواهد کرد تا برای آینده برنامهریزی کنند.
شناخت سلامت روان در سالمندان و راه کارهای موثر درمانی به ما کمک می‌کند تا مسیر بهبود و یا جلوگیری از برخی مواردی که سالمندان را به خطر می اندازد را به خوبی طی کنیم.
نشانههای بیماری آلزایمر در سالمندان
مشکلات حافظه معمولاً یکی از اولین نشانههای اختلال شناختی مرتبط با آلزایمر است. برخی از افراد مبتلا به مشکلات حافظه، از وضعیتی با نام اختلال شناختی خفیف یا ام سی ای رنج می‌برند. در این حالت افراد از مشکلات حافظه رنج می‌برند، اما علائم آنها با زندگی روزمره آنها تداخلی ندارد.
مشکلات حرکتی و مشکلات حس بویایی نیز با ام سی ای مرتبط است. افراد مسن مبتلا به ام سی ای در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آلزایمر هستند، اما همه افراد مبتلا به mci دچار آلزایمر نخواهند شد. حتی برخی به حالت عادی خود برخواهند گشت.
علائم مشکلات مربوط به حافظه از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برای بسیاری، کاهش جنبه‌های شناختی، مانند واژه‌یابی، مسائل بینایی فضایی، و اختلال در استدلال یا قضاوت ممکن است نشانه‌ای از مراحل اولیه بیماری آلزایمر در سالمندان باشد.
محققان در حال مطالعه نشانگرهای زیستی (علائم بیولوژیکی بیماری که در تصاویر مغز، مایع مغزی نخاعی و خون یافت میشوند) برای تشخیص تغییرات اولیه در مغز افراد مبتلا به MCI و در افرادی که از نظر شناختی ممکن است در معرض خطر آلزایمر باشند، هستند. قبل از اینکه بتوان از این تکنیک‌ها به طور گسترده و معمول برای تشخیص آلزایمر در مراکز بهداشتی استفاده کرد، تحقیقات بیشتری باید انجام گیرد.
آزمایشات چکاپ سالمندان شامل چه مواردی میشود و چه زمانی باید انجام داد؟
علائم شایع شروع بیماری آلزایمر در سالمندان
اصلی‌ترین نشانه در بین علائم بیماری آلزایمر در سالمندان، از دست دادن حافظه است. در ابتدا معمولا افراد در به یاد آوردن رویدادها و وقایعی که به تازگی رخ داده‌اند، با مشکل روبه‌رو میشوند. این موضوع ابتدا برای خود فرد مشخص میشود و معمولا با کمی تاخیر اطرافیان نیز به این موضوع پی می‌برند. به‌مرور زمان حافظه آنها ضعیف‌تر شده و سایر علائم بیماری نیز در آنها ظاهر میشوند. مجموعه فعل و انفعالات مغزی که در فرآیند پیشرفت بیماری آلزایمر در سالمندان رخ می‌دهند را میتوان به صورت زیر برشمرد:
۱. مشکلات حافظه
همه افراد گاهی اوقات حواس پرتی یا نقص حافظه را تجربه میکنند. اما وقتی پای آلزایمر در میان است، این مشکل مقطعی نیست و روز به روز نیز بدتر میشود. این موضوع تاثیر منفی قابل توجهی روی عملکرد حافظه سالمندان دارد. مشاهده موارد زیر در سالمندان مبتلا به آلزایمر زنگ خطر جدی را به صدا در می‌آورد:
- دائما جملات و سوالات مشخصی را تکرار میکنند.
- در میان صحبت با دیگران، گفته‌های خود را از یاد می‌برند.
- قرار ملاقات‌هایشان با دیگران را فراموش میکنند.
- وسایل خانه را جایی غیر از جایگاه اصلی‌شان قرار می‌دهند.
- امکان گم شدن آنها حتی در جاهایی که قبلا خوب می‌شناختند، وجود دارد.
- اسامی اعضای خانواده و بسیاری از وسایل کاربردی زندگی روزمره را از یاد می‌برند.
- در پیدا کردن کلمات مناسب برای صحبت کردن به مشکل می‌خورند.
۲. مشکلات تفکر و استدلال
یکی ازعلائم بیماری آلزایمر در سالمندان، بروز اختلال جدی در قدرت تفکر و تمرکز آن‌هاست. انجام دو یا چند کار به طور همزمان برای این دسته از افراد تقریبا غیر ممکن میشود. معمولا در محاسبات مالی روزمره به مشکل می‌خورند و به همین دلیل فرد دیگری باید به آنها کمک کند. پس از مدتی این احتمال وجود دارد که اصلا در تشخیص اعداد ناتوان شوند.
۳. مشکلات تصمیم‌گیری
فردی که به آلزایمر مبتلاست، در تصمیم‌گیری و قضاوت‌های معمولی در زندگی روزمره با مشکل جدی روبه‌رو میشود. به عنوان مثال ممکن است علی‌رغم مشاهده هوای سرد و برفی در بیرون، لباس مناسبی را برای پوشیدن انتخاب نکند. به همین دلیل است که توصیه میشود افراد مبتلا به آلزایمر هرگز نباید پشت فرمان خودرو بنشینند. در حالت‌های پیشرفته آلزایمر ممکن است که فرد حتی نحوه پوشیدن لباس، حمام کردن و … را نیز به کلی از یاد ببرد.
چه شامپویی برای حمام کردن سالمندان مناسب است؟
۴. مشکلات شخصیتی و رفتاری
علائم بیماری آلزایمر در سالمندان تا تاثیرات منفی جدی روی اخلاق و رفتار آنها نیز ادامه پیدا می‌کند. به عنوان مثال از جمله مهمترین مشکلات شخصیتی و رفتاری که بعد از ابتلا به آلزایمر در سالمندان ایجاد میشوند، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- افسردگی
- بی‌میلی نسبت به فعالیت‌های روزمره
- گوشه‌گیری در جمع‌ها
- تند شدن اخلاق
- بی‌اعتمادی به نزدیکان
- پرخاشگری
- تغییر در عادت خواب
- هذیان‌گویی
معرفی بخش بازتوانی
دوره سالمندی یک روند طبیعی در زندگی هر فرد است که با بالا رفتن سن و تغییرات روحی و جسمی اتفاق می‌افتد. در این دوره فرد سالمند ممکن است درچار انواع بیمارهای ستون فقرات، آرتروز، شکستگی لگن، سکته مغزی، زوال عقل، بیماری پارکینسون، آلزایمر… شود.
برای جلوگیری از پیشرفت و درمان این بیماری ها سالمندان نیازمند توانبخشی هستند. توانبخشی یا بازتوانی در بهبود کیفیت زندگی سالمندان ضروری و بسیار موثر است.
سالمندان عزیز شما برای اینکه از خدمات بازتوانی یا همان توانبخشی استفاده کنند باید به کلینیک‌های تخصصی مراجعه کنند. در مراکز نگهداری سالمندان بصورت تخصصی به این امر مهم رسیدگی می شود. عزیزان سالمند شما میتوانند با مراجعه به خانه سالمندان پارسایان از کلیه خدمات توانبخشی و بازتوانی بهره‌مند شوند. در مرکز سالمندان پارسایان یک بخش مجزای بازتوانی وجود دارد که افراد نیازمند توانبخشی میتوانند در این بخش پذیرش شوند.
آلزایمر خفیف تا متوسط
با بدتر شدن آلزایمر، افراد مشکلات شناختی بیشتری را تجربه میکنند. این مشکلات می‌تواند شامل سرگردانی و گم شدن، مشکل در مدیریت مالی و پرداخت قبوض، تکرار سؤالات، زمان طولانی‌تر برای انجام کارهای عادی روزانه و تغییرات شخصیتی و رفتاری باشد. آلزایمر افراد مسن اغلب در این مرحله تشخیص داده میشود.
در این مرحله، آسیب در مناطقی از مغز که زبان، استدلال، تفکر آگاهانه و پردازش حسی را کنترل میکنند (مانند توانایی تشخیص صحیح صداها و بوها) رخ میدهد. در مراحل بعد، از دست دادن حافظه و سردرگمی بدتر میشود و افراد در شناخت خانواده و دوستان دچار مشکل خواهند شد. در مراحل اولیه ابتلا به آلزایمر میتوان از روش موسیقی درمانی برای بهبود شرایط به عنوان درمان مکمل کمک گرفت.
سالمندان مبتلا به آلزایمر ممکن است نتوانند چیزهای جدیدی یاد بگیرند و کارهای چند مرحله‌ای مانند لباس پوشیدن یا کنار آمدن با موقعیت‌های جدید را انجام دهند. علاوه بر این، در این مرحله ممکن است علائم توهم، هذیان و پارانویا رخ دهد و افراد مبتلا به آلزایمر به صورت تکانشی رفتار کنند. در ادامه مبحث آشنایی با بیماری آلزایمر در سالمندان به آلزایمر شدید می‌پردازیم.
درک علل توهم و همچنین عواقب آن به ویژه در افراد مسن بسیار مهم است. درک توهم به برنامهریزی و همچنین ارائه خدمات مراقبتی مورد نیاز کمک می‌کند.
آلزایمر شدید
در آلزایمر شدید، بافت مغز به طور قابل توجهی کوچک میشود. افراد مبتلا به آلزایمر شدید نمی‌توانند ارتباط برقرار نمایند و برای مراقبت از سلامت خود کاملاً به دیگران وابسته هستند. در نزدیکی پایان عمر، فرد ممکن است بیشتر یا تمام اوقات در رختخواب باشد، زیرا بدن وی به طور کامل از کار می‌افتد.
انواع آلزایمر در سالمندان
خیلی از مردم دغدغه ابتلا به آلزایمر را در سنین بالا دارند. میزان این دغدغه در صورتی که در بین اعضای خانواده سابقه آلزایمر وجود داشته باشد، تشدید میشود. باید توجه داشته باشید که نمی‌توان تاثیر عوامل وراثتی را در ایجاد علائم بیماری آلزایمر در سالمندان به طور کامل رد کرد؛ اما از سوی دیگر نباید تصور کنید صرفا به دلیل وجود سابقه خانوادگی در این زمینه، شما هم قطعا دچار آلزایمر خواهید شد.
بررسی‌های پزشکی نشان می‌دهند که انواع آلزایمر را میتوان در دو گروه زیر دسته‌بندی کرد:
۱. آلزایمر زودرس (Early Onset Alzheimer’s)
آلزایمر زودرس معمولا در سن بین ۳۰ تا ۶۰ سال بروز پیدا می‌کند. کمتر از ۱۰ درصد کسانی که به آلزایمر مبتلا میشوند در این دسته قرار می‌گیرند. آنچه تاکنون روشن شده این است که بروز ناگهانی اختلالات ژنتیکی باعث عارضه آلزایمر زودرس میشود. محققان در حال حاضر مشغول تلاش برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه هستند. به همین دلیل میتوان گفت که آلزایمر زودرس نوعی بیماری ناشناخته به شمار می‌رود.
۲. آلزایمر دیررس (Late Onset Alzheimer’s)
بسیاری از افراد مبتلا به آلزایمر دیررس میشوند. علائم این بیماری از میانه ده ۶۰ زندگی افراد آشکار میشود. تاکنون محققان موفق به پیدا کردن ژن خاصی نشده‌اند که به طور مستقیم در بروز این بیماری اثرگذار باشد. با وجود این، بررسی‌های علمی نشان می‌دهند که وجود شکل خاصی از یک ژن به نام apolipoprotein E در کروموزوم ۱۹ باعث میشود که خطر ابتلا به آلزایمر دیررس افزایش پیدا کند. البته افراد زیادی را نیز میتوان یافت که علی‌رغم داشتن این ژن، هیچگاه تا پایان عمر به آلزایمر مبتلا نمی‌شوند.
با بهره‌گیری از حضور روان‌شناسان در خانه‌های سالمندان می توان به درمان بیماریهای روحی و جسمانی در سالمندان پرداخت.
آیا بیماری آلزایمر ارثی است؟
دو نوع آلزایمر وجود دارد، آلزایمر با شروع زودرس و آلزایمر با شروع دیررس. هر دو نوع دارای یک بخش ژنتیکی هستند. اکثر افراد مبتلا به آلزایمر دیررس معمولاً در اواسط دهه شصت زندگی خود دچار این بیماری شده‌اند.
محققان ژن خاصی را پیدا نکرده‌اند که به طور مستقیم باعث بروز دیررس بیماری آلزایمر شود. با این حال، وجود یک نوع ژنتیکی از ژن آپولیپوپروتئین E (APOE) در کروموزوم ۱۹ خطر ابتلا به این بیماری را افزایش میدهد. ژن APOE در ساخت بخشی نقش دارد که به حمل کلسترول و سایر انواع چربی در جریان خون افراد کمک می‌کند.
APOE در چندین شکل مختلف وجود دارد. هر فرد دو APOE را به ارث می برد (یکی از هر والد بیولوژیک). APOE ε۲ نسبتاً نادر است و ممکن است محافظتی در برابر بیماری ایجاد کند. اگر آلزایمر در فردی با این مورد اتفاق بیفتد، معمولاً در اواخر زندگی بیماری شدت بیشتری خواهد داشت. اعتقاد بر این است که APOE ε۳، نقشی خنثی در ابتلا به این بیماری ایفا می‌کند (نه خطر را کاهش میدهد و نه موجب افزایش آن خواهد شد).
APOE ε۴ خطر ابتلا به بیماری آلزایمر در سالمندان را افزایش میدهد و با شروع بیماری در سنین بالاتر مرتبط است. حدود ۲۵ درصد افراد کل جهان دارای یک نسخه از APOE ɛ۴ و ۲ تا ۳ درصد دارای دو نسخه هستند.
ژن عامل خطر بیماری آلزایمر در سالمندان
APOE ε۴ ژن عامل خطر نامیده میشود؛ زیرا خطر ابتلا به این بیماری را در فرد افزایش میدهد. با این حال، به ارث بردن APOE ε۴ به این معنی نیست که فرد قطعاً به آلزایمر مبتلا خواهد شد. برخی از افراد دارای APOE ε۴ هرگز به این بیماری مبتلا نمی‌شوند و برخی دیگر که به آلزایمر مبتلا شده‌اند هیچ نوع ژن APOE ε۴ در بدن آنها دیده نشده است.
تحقیقات اخیر نشان میدهد که اشکال نادر APOE ممکن است افراد را در برابر بیماری آلزایمر محافظت کنند. برای تعیین اینکه چگونه این تغییرات ممکن است شروع بیماری را به تأخیر بیندازند یا خطر ابتلا را کاهش دهند، به مطالعات بیشتری نیاز است.
کودکی که مادر یا پدرش دارای جهش ژنتیکی یکی از این سه ژن است، شانس بالایی برای به ارث بردن آن جهش را دارد. اگر جهش ارثی باشد، احتمال ابتلای کودک به بیماری آلزایمر زودرس بسیار زیاد است. تحقیقات نشان داده است که برای سایر موارد آلزایمر زودرس، سایر مؤلفه‌های ژنتیکی دخیل هستند. مطالعات دیگری جهت شناسایی انواع خطر ژنتیکی اضافی ادامه دارد.
ابتلا به سندرم داون خطر ابتلا به بیماری آلزایمر زودرس را افزایش میدهد. بسیاری از افراد مبتلا به سندرم داون با بالا رفتن سن دچار آلزایمر میشوند که علائم آن در دهه ۵۰ یا ۶۰ سالگی ظاهر میشود. محققان علت این امر را وجود یک نسخه اضافی از کروموزوم ۲۱ که حامل ژن APP است در این افراد می‌دانند. به طور کلی میتوان گفت احتمال به ارث رسیدن بیماری آلزایمر در سالمندان وجود دارد.
بیماری آلزایمر با شروع زودرس
طبق گزارش سایت nia.nih موسسه ملی بهداشت آمریکا بیماری آلزایمر زودرس نادر است و کمتر از ۱۰ درصد از کل افراد مبتلا به آلزایمر را شامل میشود. این نوع آلزایمر معمولاً بین ۳۰ سالگی و اواسط ۶۰ سالگی فرد رخ میدهد. برخی موارد این بیماری به دلیل تغییر ارثی در یکی از سه ژن گفته شده ایجاد میشود. سه جهش تک ژنی مرتبط با بیماری آلزایمر زودرس عبارت‌اند از:
- پروتئین پیش ساز آمیلوئید (APP) روی کروموزوم ۲۱
- پرسنیلین ۱ (PSEN1) روی کروموزوم ۱۴
- پرسنیلین ۲ (PSEN2) روی کروموزوم ۱
جهش در این ژن‌ها منجر به تولید پروتئین‌های غیرطبیعی میشود که با بیماری آلزایمر مرتبط هستند. هر یک از این جهش‌ها در تجزیه APP نقش دارند، یعنی همان پروتئینی که عملکرد دقیق آن هنوز به طور کامل شناخته نشده است. این تجزیه بخشی از فرایندی است که اشکال مضر پلاک‌های آمیلوئید را تولید می‌کند، همان موردی که نشانه بیماری آلزایمر است.
مراقبت از سالمند مبتلا به فشار خون اهمیت بالایی دارد زیرا این موضوع از ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی در افراد سالمند پیشگیری می‌کند.
آزمایش ژنتیک برای بیماری آلزایمر
آزمایش خون می‌تواند مشخص کند که فرد دارای کدام نوع از APOE است، اما نتایج نمی‌تواند پیش‌بینی کند که چه فرد به بیماری آلزایمر مبتلا میشود یا خیر. در حال حاضر، آزمایش APOE عمدتاً در محیط‌های تحقیقاتی برای شناسایی شرکت‌کنندگان در معرض خطر ابتلا به آلزایمر استفاده میشود.
این آزمایش‌ها به دانشمندان کمک می‌کند تا به دنبال تغییرات اولیه مغز در شرکت کنندگان باشند و اثربخشی درمان‌های ممکن را برای درمان بیماری آلزایمر در سالمندان با پروفایل های APOE مختلف مقایسه کنند. آزمایش ژنتیک نیز توسط پزشکان برای کمک به تشخیص زودهنگام بیماری آلزایمر و آزمایش افرادی با سابقه خانوادگی قوی آلزایمر یا یک بیماری مغزی مرتبط استفاده میشود.
آزمایش ژنتیکی برای APOE یا سایر انواع ژنتیکی نمی‌تواند احتمال ابتلای فرد به بیماری آلزایمر را تعیین کند، زیرا فقط ژن‌های عامل خطر فرد را مورد بررسی قرار میدهد. محققان بر این باورند که آزمایش ژنتیکی هرگز نمی‌تواند بیماری آلزایمر را با دقت ۱۰۰ درصد پیش‌بینی کند، زیرا بسیاری از عوامل دیگر بر پیشرفت آن تأثیر خواهند گذاشت.
توانایی برقراری ارتباط با سالمندان دچار آلزایمر و دیگر بیماریهای شناختی یکی از مهمترین مهارت‌هایی است افراد در این زمینه باید دارا باشند.
درمان بیماری آلزایمر در سالمندان
آلزایمر پیچیده است و بنابراین بعید است که هر دارو یا روش درمانی دیگری بتواند آن را در همه افراد مبتلا به این بیماری درمان کند. محققان در حال بررسی راه های بسیاری برای به تاخیر انداختن یا پیشگیری از بیماری آلزایمر و همچنین درمان علائم این بیماری هستند. در آزمایشات بالینی در حال انجام، دانشمندان در حال توسعه و آزمایش چندین درمان احتمالی هستند.
درمان‌های دارویی زیادی با هدف انواع مداخلات بیماری و همچنین رویکردهای غیردارویی مانند فعالیت بدنی، رژیم غذایی، آموزش شناختی و ترکیبی از این موارد تحت مطالعه هستند. همان‌طور که ما درمان‌های زیادی برای بیماریهای قلبی و سرطان داریم، احتمالاً به گزینه‌های زیادی برای درمان آلزایمر نیاز خواهیم داشت.
پزشکی دقیق یا precision medicine (دریافت درمان مناسب به فرد مناسب در زمان مناسب) احتمالاً نقش مهمی در زمینه آلزایمر و انواع سرطان ایفا خواهد کرد. درباره نحوه پرستاری از سالمند مبتلا به سرطان بیشتر بدانید.
داروهایی برای حفظ عملکرد ذهنی در بیماریهای حافظه
چندین دارو برای درمان علائم بیماری آلزایمر در سالمندان توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) تأیید شده است. دونپزیل، ریواستیگمین و گالانتامین برای درمان علائم بیماریهای حافظه در سطح خفیف تا متوسط استفاده میشود. دونپزیل، ممانتین، پچ ریواستیگمین و داروی ترکیبی ممانتین و دونپزیل برای درمان علائم متوسط تا شدید آلزایمر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
همه این داروها با تنظیم انتقال‌دهنده‌های عصبی (موادی شیمیایی که پیام‌ها را بین نورون‌های مغزی منتقل میکنند) کار خواهند کرد. این داروها ممکن است به کاهش علائم و کمک به مشکلات رفتاری خاص کمک نمایند. با این حال، این داروها روند بیماری زمینه‌ای را تغییر نمی‌دهند. آنها برای برخی افراد مؤثر هستند و تنها فقط برای مدت محدودی مؤثر خواهند بود.
داروهایی برای درمان روند بیماری آلزایمر زمینه‌ای
آدوکانوماب اولین درمان اصلاح‌کننده بیماری به شمار می‌رود که توسط FDA برای درمان بیماری آلزایمر تأیید شده است. این دارو به کاهش رسوب آمیلوئید در مغز کمک کرده و ممکن است به کند کردن پیشرفت آلزایمر کمک نماید، اگرچه هنوز نشان داده نشده است که بر نتایج بالینی دیگر مانند پیشرفت زوال شناختی یا زوال عقل تأثیر بگذارد.
آدوکانوماب از طریق برنامه تسریع شده FDA تأیید شده است. این فرایند پس از این مرحله، نیاز به یک مطالعه اضافی برای تأیید سود بالینی مورد انتظار دارد. اگر کارآزمایی بعدی نتواند مزایای بالینی این دارو را تأیید کند، FDA ممکن است تأیید دارو را لغو کند. انتظار می‌رود نتایج فاز ۴ کارآزمایی بالینی آدوکانوماب جهت درمان بیماری آلزایمر در سالمندان تا اوایل سال ۲۰۳۰ در دسترس قرار بگیرند.
مدیریت بیماری آلزایمر در سالمندان
علائم رفتاری رایج آلزایمر شامل بی‌خواب شدن سالمندان، سرگردانی، بی قراری، اضطراب و پرخاشگری است. دانشمندان در حال یادگیری علت بروز این علائم هستند و در حال مطالعه درمان‌های جدید (دارویی و غیردارویی) برای مدیریت این عوارض هستند. تحقیقات نشان داده است که درمان علائم رفتاری می‌تواند افراد مبتلا به آلزایمر را آرام‌تر کرده و مراقبت از آنان را راحت‌تر کند.
برای مطالعه درباره تغذیه مناسب سالمندان این مقاله را بخوانید.
سرگرمی مناسب برای سالمندان مبتلا به آلزایمر
جالب است بدانید که علی‌رغم تمام علائم بیماری آلزایمر در سالمندان که تغییرات مغزی باعث بروز آنها میشوند، خیلی از افراد مبتلا به این عارضه میتوانند تا مدت‌ها برخی از مهارت‌های ابتدایی را در زندگی حفظ کنند. به عنوان مثال میتوان به خواندن، گوش دادن، نوشتن، بیان خاطرات، آواز خواندن، رقصیدن، کشیدن نقاشی و درست کردن کار دستی اشاره کرد.
این دسته از مهارت‌ها معمولا در مراحل ابتدایی و میانی آلزایمر دچار اختلال نمی‌شوند. اثر هنر درمانی در سالمندان مبتلا به اختلالات شناختی را نباید نادیده گرفت. انجام کارهای هنری در کنار یک هنردرمانگر به جلوگیری از پیشروی علائم آلزایمر در افراد مسن بسیار کارساز است.
تحقیقات تجربی نشان می‌دهند که فعالیت‌های هنری و سرگرمی‌هایی مانند بازی‌های فکری میتوانند جلوگیری از پیشروی شدید بیماری آلزایمر در سالمندان مفید واقع شوند. بنابراین حتما به سراغ بردگیم‌ها و بازی‌های فکر مناسب برای سالمندان بروید. به عنوان مثال درست کردن پازل‌های هزار تکه، حل جدول، بازی شطرنج، سودوکو، بازی فکری جنگا (برج هیجان) و هر بازی فکری دیگری که در آنها افراد با اعداد و ارقام سروکار دارند، پیشنهادات کارامدی برای سرگرمی مناسب سالمندان مبتلا به آلزایمر هستند.
پیشگیری از آلزایمر در دوران سالمندی
هیچ درمان قطعی برای آلزایمر تاکنون کشف نشده است. به همین ترتیب محققان راه‌های پیشگیری ۱۰۰ درصدی نیز از این عارضه معرفی نکرده‌اند. در این شرایط مهمترین تاکید متخصصان، داشتن سبک زندگی سالم به عنوان راهی مطمئن برای جلوگیری از بروز علائم بیماری آلزایمر در سالمندان است. بر این اساس از جمله مهمترین اقداماتی که به جلوگیری از بروز آلزایمر کمک میکنند، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ورزش کردن منظم به‌صورت روزانه
- ترک سیگار و الکل
- خواب کافی
- کنترل فشار، کلسترول و قند خون
- پرهیز از حضور در محیط‌های با غلظت آلایندگی بالا
- رژیم غذایی سالم
- حضور در محیط‌های اجتماعی و تعامل پیوسته با دیگران
- یادگیری مهارت‌ها و علوم گوناگون
- داشتن زندگی بانشاط و شاداب
مواد غذایی مفید برای پیشگیری از آلزایمر در سالمندان
همان طور که اشاره کردیم داشتن یک رژیم غذایی مناسب می‌تواند به پیشگیری از بروز علائم بیماری آلزایمر در سالمندان کمک کند. بررسی‌های پزشکی نشان می‌دهند که سالمندان با رژیم غذایی سالم از نظر ذهنی در مقایسه با افراد هم‌سن خود حدود ۸ سال جوان‌تر هستند. این موضوع مهمی است که در پیشگیری از آلزایمر اهمیت بالایی دارد. در همین راستا بهترین مواد غذایی که باید در رژیم غذایی سالمندان گنجانده شوند، عبارت‌اند از:
- سبزیجات سبز رنگ و دارای برگ
- آجیل
- حبوبات
- ماهی
- روغن زیتون
- مرغ
با ویژگی‌های بهترین مرکز توانبخشی سالمندان در تهران و اهمیت بازتوانی آلزایمر در سن بالا آشنا شوید.
تمرینات فیزیکی که به پیشگیری از آلزایمر کمک میکنند
هیچ گزینه‌ای مانند ورزشهای هوازی در تقویت عملکرد سیستم قلب و مغز سالمندان مفید نیست. البته شرایط جسمانی افراد سالمند در توانایی آنها برای انجام تمرینات هوازی موثر است. شاید حضور در کلاس‌های ایروبیک مناسب سالمندان، برای انجام تمرینات هوازی انتخاب بهترین انتخاب باشد.
دویدن آرام نیز یکی از پیشنهادهای مناسب برای سالمندان در معرض آلزایمر است. تحقیقات علمی نشان می‌دهند که تمرینات هوازی به تقویت حافظه اپیزودیک افراد کمک میکنند. در کنار آن فرد حین ورزشهای هوازی مجبور به تنفس عمیق میشود. این موضوع اکسیژن خون را افزایش و به سلامت مغز کمک بیشتری می‌کند. در نتیجه برای جلوگیری از ابتلا به آلزایمر، پیشنهاد می‌کنیم تمرینات هوازی را در برنامه ورزشی روزانه خود قرار دهید.
پیشگیری از آلزایمر در طب سنتی
طب سنتی سنتی نیز راهکارهای مناسبی برای کنترل علائم بیماری آلزایمر در سالمندان دارد. بخشی از تمرکز طب سنتی در زمینه آلزایمر روی مصرف مواد غذایی است که در این باره توضیح دادیم. روش‌های درمانی دیگری نیز برای کنترل یا جلوگیری از آلزایمر در طب سنتی مطرح شده‌اند که از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از طب سوزنی برای تحریک بدن و بهبود جریان انرژی در آن
- ماساژ درمانی برای ایجاد آرامش اعصاب و روان در سالمندان
- استشمام روغن‌های معطر مانند رزماری، نارنج و اسطوخودوس برای تقویت قدرت تفکر
- نوردرمانی برای بازگردندان تعادل به روند خواب سالمندان مبتلا به آلزایمر
- گوش دادن به موسیقی‌های آرام برای کاهش سرعت زوال عقل
نکات مهم در پرستاری از سالمند مبتلا به آلزایمر
مراقبت از فرد مبتلا به آلزایمر هزینه‌های فیزیکی، عاطفی و مالی قابل توجهی به‌همراه دارد. نیاز به مراقبت روزانه، تغییر در نقش‌های خانوادگی و تصمیم‌گیری در مورد استقرار فرد سالخورده درگیر بیماری آلزایمر در یک مرکز مراقبتی برای خانواده‌ها دشوار است.
شناخت کامل مراحل بیماری آلزایمر در سنین بالا یکی از استراتژی‌های بلندمدت و مهم است. برنامه‌های آموزشی به خانواده‌ها در مورد فازهای متفاوت آلزایمر و راه‌های مقابله با تغییرات رفتاری دشوار و سایر چالش‌های مراقبتی، در این زمینه کمک‌کننده هستند و لازم است اطرافیان بیمار آلزایمری این آموزش‌ها را دنبال کنند.
مهارت‌های مقابله‌ای خوب، یک شبکه حمایتی قوی، و مراقبت‌های موقت از دیگر مواردی است که به مراقبان کمک خواهد کرد تا استرس نگهداری از عزیزان مبتلا به آلزایمر را کنترل کنند. به همین جهت، بهترین تصمیم برای مراقبت از سامند دچار بیماری آلزایمر در مراحل میانی و پیشرفته دریافت خدمات از بهترین مرکز نگهداری بیماران آلزایمری تهران است که کلیه خدمات مربوط به درمان این بیماری را ارائه دهد.
خدمات پزشکی سرای سالمندان پارسایان برای بیماران آلزایمری
حضور سالمند در محیطی که از کارشناسان برتر بهره می‌برد برای درمان بیماری آلزایمر بسیار ضروری است. سرای سالمندان پارسایان با ارائه کلیه خدمات موردنیاز به سالمندان، موجب فراهم آوردن فضایی آرامش‌بخش جهت تسریع روند درمان بیماری آلزایمر در سالمندان شده است.
با انتخاب سرای سالمندان پارسایان می‌توانید خیال راحتی از بابت دریافت بهترین و به‌روزترین روش‌های درمانی آلزایمر برای سالمند عزیز خود داشته باشید. سابقه ۲۰ ساله و کسب رتبه یک کشور به عنوان بهترین خانه سالمندان تهران و بهترین سرای سالمندان کشور، خود نشانه‌ای بر کیفیت ارائه شده در این مرکز است.
درباره توانبخشی سالمندان بعد از سکته مغزی بیشتر بخوانید.
سوالات متداول
نوع خاصی از آلزایمر است که معمولا در بازه سنی بین ۳۰ تا ۶۰ سال به دلیل اختلالات ژنتیکی رخ میدهد.
سندروم داون به عنوان مهمترین بیماری شناخته میشود که پیش زمینه آلزایمر است. علائم آلزایمر در مبتلایان به سندروم داون معمولا ۱۰ تا ۲۰ سال زودتر از دیگران آشکار میشوند. در کنار آن بیماریهای قلبی، فشار خون بالا و دیابت نوع دوم نیز جزء عواملی هستند که میتوانند زمینهساز زوال عقل و ابتلا به آلزایمر باشند.
حواسپرتی امری طبیعی است که به صورت لحظهای ممکن است برای هر فردی رخ دهد؛ اما آلزایمر اختلالات مغزی را به دنبال دارد که دائما تشدید میشوند.
گوشت قرمز، کره، مارگارین، پنیر، شیرینیجات، غذاهای سرخشده و فست فودها از جمله مواد غذایی هستند که باید از رژیم غذایی سالمندان مبتلا به آلزایمر حذف شوند.
ویتامینهای گروه B مهمترین ویتامینها برای سلامت مغز افراد به شمار میروند که باعث جلوگیری از زوال عقل و آلزایمر میشوند.
از دست دادن حافظه، فراموشکاری، تکرار کردن زیاد جملات و سوالات، مشکل در برنامهریزی و انجام کارهای روزمره زندگی و … از جمله مهمترین نشانههای ابتلا به آلزایمر زودرس در افراد بین سنین ۳۰ تا ۶۰ سال هستند.
مهمترین نکات درباره بیماری آلزایمر در سالمندان
تشخیص به موقع آلزایمر را میتوان مهمترین بخش درمان این بیماری دانست. به طور کلی میتوان گفت مهمترین نکات در این زمینه عبارت‌اند از:
- مراجعه به متخصصان مجرب
- تشخیص به موقع
- برنامهریزی درمان
- استفاده از برنامه مراقبی در یک خانه سالمندان مناسب
در این متن به بررسی بیماری آلزایمر در سالمندان پرداختیم. همان‌طور که گفته شد، امروزه تعداد بیماران مبتلا به آلزایمر به خصوص در سنین سالمندی به شدت افزایش یافته است، اگرچه دلایل مختلفی برای این امر وجود دارد، اما همواره نمی‌توان از این علل جلوگیری کرد.
برای درمان بیماری آلزایمر از روش‌های مختلفی استفاده میشود که هرکدام با توجه به نیاز بیمار تطبیق داده خواهند شد. یکی از بهترین روش‌ها برای مقابله با این بیماری، استفاده از خدمات پزشکی به خصوصی است که در سرای سالمندان پارسایان برای بیماران آلزایمری ارائه میشود. این سرای سالمندان با بهره‌گیری از کارشناسان مجرب، توانسته است خود را به عنوان یکی از قطب‌های درمان این بیماری معرفی کند.
2 در مورد “علائم بیماری آلزایمر در سالمندان | آزمایش تشخیص آلزایمر”
با سلام
ممنونم از مطلب بسیار مفیدتون خیلی عالی بود .
موفق و پیروز باشید